19 Mayıs; tarihte bugün

Olaylar 639 - Chieh-she-shuai ve yandaşları, Tang İmparatoru Tai Tsung'un yazlık sarayı olan Chiucheng Sarayı'nı bastılar. 1515 - Kemah Kuşatması 1884 - Ringling Kardeşler, ABD Baraboo'da ilk sirklerini açtılar. 1919'da Ringling Bros. and Barnum & Bailey Sirki ile birleştiler. 1897 - Oscar Wilde, 1895'ten beri "ahlak dışı yaşam" suçlamasıyla kürek cezası çekmekte olduğu Reading Zindanı'ndan çıktı. 1910 - Halley kuyruklu yıldızı, Dünya'ya yaklaştı. 1919 - Mustafa Kemal Paşa'nın 9. Ordu Müfettişi olarak Anadolu'ya Samsun'dan ayak basması ve Millî Mücadele'yi başlatması. 1924 - Musul sorunuyla ilgili Türk-İngiliz heyetleri arasında, "Haliç Konferansı" diye adlandırılan görüşmeler başladı. 9 Haziran'a kadar sürecek görüşmelerden sonuç alınamayınca, konu Milletler Cemiyeti'ne götürüldü. 1934 - Bulgaristan'da faşistler darbeyle iktidarı ele geçirdi. 1935 - Frankfurt - Darmstadt arasında ilk Autobahn açıldı. 1938 - Atatürk, son defa Gençlik ve Spor Bayramı gösterilerini izledi ve Hatay sorunu ile ilgili olarak -rahatsızlığına rağmen- Güney gezisine çıktı. 1940 - İstanbul’da Dolmabahçe Stadı’nın temeli atıldı. 1943 - Ankara'da Gençlik Parkı törenle açıldı. 1968 - Türkiye İşçi Partisi'nin Kayseri'deki toplantısına saldırıldı; konuşmacılar yaralandı, bayrak ve flamalar yırtıldı. 1975 - ABD Senatosu, Türkiye'ye silah ambargosunun kaldırılmasını kararlaştırdı. 1979 - 1 Mayıs günü sokağa çıktıkları için tutuklanan Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran ve 330 partili serbest bırakıldı. 1981 - Türkiye'de Atatürk Yılı kutlamaları kapsamında "Gençlik ve Spor Bayramı"nın adı Kenan Evren tarafından "19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" olarak değiştirildi ve ülkenin her yerinde törenler yapıldı. 1981 - Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev yeniden düzenlenerek Devlet Bakanı İlhan Öztrak tarafından hizmete açıldı. Atatürk Orman Çiftliği'nde, Atatürk'ün evinin benzerinin temeli, Başbakan Bülend Ulusu tarafından atıldı. 1981 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Samsun'da gençlere seslendi: "Gerici, bölücü, yıkıcı ve aşırı değil; yapıcı, yaratıcı, dengeli ve yurdunu, ulusunu her şeyden çok seven, Atatürk gibi seven gerçek Atatürkçüler olunuz." 1982 - Türkiye, Fransa'dan Yılmaz Güney'in iadesini istedi. 1989 - Kadın Kurultayı toplandı. İlk kez kapalı bir salonda yapılan kadın toplantısına yaklaşık 2 bin 500 kadın katıldı. 1990 - Polis, Kadıköy'de bir eve baskın düzenledi. Çıkan çatışmada, Hatice Dilek Aslan ve İsmail Oral öldü. 1991 - Hırvatistan'da referandum yapıldı. Halkın % 94’ü bağımsızlık için oy kullandı. Referanduma katılım oranı % 86 oldu. 1993 - Atatürkçü Düşünce Derneği resmen kuruldu. 2000 - Fiji’de, silahlı bir grup parlamento binasını basıp, Başbakan Mahendra Chaudhry ile 7 bakanı rehin alarak darbe yaptı. 2004 - ABD işgal güçleri, Irak’ın batısındaki Ramadi kentinde bir eve düzenlediği bombalı saldırıda 45 kişiyi öldürdü. 2006 - Türkiye Gençlik Birliği kuruldu. 2011 - Kütahya Simav'da 5.9 şiddetinde bir deprem oldu. 3 kişi hayatını kaybetti, 120 kişi yaralandı. Doğumlar 1584 - Miyamoto Musaşi, Japon kılıç üstadı (ö. 1645) 1701 - Alvise Giovanni Mocenigo, Venedik Dükü (ö. 1778) 1762 - Johann Gottlieb Fichte, Alman filozof (ö. 1814) 1881 - Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu (ö. 1938) (19 Mayıs, onun Samsun'a çıktığı güne atfedilmiş sembolik doğum günüdür.) 1890 - Ho Şi Mingh, Vietnam bağımsızlık hareketinin lideri (ö. 1969) 1910 - Burhan Arpad, Türk gazeteci ve yazar (ö. 1994) 1911 - Ahmet Orhan Arda, Türk yüksek mimar ve Anıtkabir mimarlarından (ö. 2003) 1914 - Max Perutz, Avusturyalı-İngiliz moleküler biyolog (ö. 2002) 1919 - Georgie Auld, Amerikalı Tenor Saksofon ve Klarnet müzisyeni, grup lideri (ö. 1990) 1921 - Daniel Gélin, Fransız sinema oyuncusu (ö. 2002) 1923 - Peter Lo Sui Yin, Malezyalı siyasetçi (ö. 2020) 1925 Malcolm X, Amerikalı siyahi lider (ö. 1965) Pol Pot, Kamboçyalı komünist lider (ö. 1998) 1947 - David Helfgott, Avustralyalı piyanist 1954 Gürbüz Çapan, Türk siyasetçi ve Esenyurt Kurucu Belediye Başkanı Nükhet Duru, Türk pop şarkıcısı 1962 - Serpil Çakmaklı, Türk sinema oyuncusu 1966 - Polly Walker, İngiliz oyuncu 1972 - Özcan Deniz, Türk şarkıcı, besteci, oyuncu ve yönetmen 1973 - Bülent İnal, Türk oyuncu 1973 - Servet Kocakaya, Türk müzisyen 1974 - Emma Shapplin, Fransız soprano 1974 - Zhang Jin, Çinli dövüş sanatçısı 1975 - Eva Polna, Rus şarkıcı, söz yazarı ve besteci 1975 - Jonas Renkse, İsveçli şarkıcı 1975 - Kentaro Sakai, Japon futbolcu 1975 - Ozan Güven, Türk oyuncu 1976 - Åsa Westlund, İsveçli politikacı 1976 - Kevin Garnett, Amerikalı basketbolcu 1976 - Todor Yançev, Bulgar futbolcu 1977 - Manuel Almunia, İspanyol futbolcu 1977 - Natalia Oreiro, Arjantinli şarkıcı ve oyuncu 1978 - Marcus Bent, İngiliz futbolcu 1979 - Andrea Pirlo, İtalyan futbolcu 1979 - Bérénice Marlohe, Fransız oyuncu ve manken 1979 - Diego Forlán, Uruguaylı futbolcu 1979 - Koray Avcı, Türk futbolcu 1980 - Daniel Ngom Kome, Kamerunlu futbolcu 1980 - Demet Evgar, Türk oyuncu 1980 - Moeneeb Josephs, Güney Afrikalı futbolcu 1981 - Doğukan Manço, Türk şarkıcı ve DJ 1981 - Isabella Ragonese, İtalyan oyuncu 1981 - Luciano Figueroa, Arjantinli futbolcu 1981 - Yo Gotti, Amerikalı rapçi 1983 - Eve Angel, Macar pornografik film oyuncusu 1983 - Facundo Erpen, Arjantinli futbolcu 1983 - Yağmur Atacan, Türk oyuncu 1984 - Jesús Dátolo, Arjantinli millî futbolcu 1984 - Julius Wobay, Sierra Leoneli millî futbolcu 1985 - Jon Kortajarena, Bask model ve aktör 1985 - Tom Budgen, Hollandalı profesyonel güreşçi 1985 - Yavuz Özkan, Türk futbolcu 1986 - Alessandro De Marchi, İtalyan profesyonel yol ve pist bisiklet yarışçısı 1986 - Dame Traoré, Katarlı futbolcu 1986 - Mario Chalmers, Amerikalı profesyonel basketbolcu 1987 - Waldemar Sobota, Polonyalı futbolcu 1988 - Antonija Sandrić, Hırvat basketbolcu 1989 - Alex Cisak, Polonya asıllı Avustralyalı futbolcu 1989 - Dulcita Lieggi, Dominikli manken ve oyuncu 1990 - Víctor Ibarbo, Kolombiyalı futbolcu 1991 - Álvaro Giménez, İspanyol futbolcu 1991 - Moses Sumney, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı 1992 - Eleanor Tomlinson, İngiliz aktris 1992 - Marshmello, Amerikalı elektronik müzik yapımcısı ve DJ 1992 - Mehdi Zeffane, Fransız futbolcu 1992 - Ola John, Hollandalı oyuncu 1992 - Sam Smith, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı 1993 - João Schmidt, Brezilyalı futbolcu 1993 - Josef Martínez, Venezuelalı futbolcu 1994 - Alberto Munarriz, İspanyol su topu oyuncusu 1994 - Carlos Guzmán, Meksikalı futbolcu 1994 - Cristian Benavente, Perulu futbolcu 1994 - Gabriela Guimarães, Brezilyalı voleybol oyuncusu 1994 - Shogo Nakahara, Japon futbolcu 1995 - Yahya Hassan, Filistin kökenli Danimarkalı şair ve aktivist (ö. 2020) 1996 - Brenna Harding, Avustralyalı aktris 1996 - Joao Rodríguez, Kolombiyalı futbolcu 1996 - Sarah Grey, Kanadalı oyuncu 2002 - Başar Oktar, Türk artistik buz patenci Ölümler 1389 - Dmitri Donskoy, 1359'dan itibaren Moskova Büyük Prensi ve 1363'ten itibaren Vladimir Büyük Prensi olarak ölümüne kadar hükmetmiştir (d. 1350) 1526 - Go-Kashiwabara, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 104. İmparatoru (d. 1462) 1536 - Anne Boleyn, İngiltere Kraliçesi (VIII. Henry'nin 2. karısı ve I. Elizabeth'in annesi) (d. 1501) 1647 - Sebastiaen Vrancx, Flaman ressam (ö. 1573) 1762 - Francesco Loredan, Venedik Cumhuriyeti'nin 106. Dükası (d. 1685) 1795 - James Boswell, İskoç avukat ve biyografi yazarı (Dr. Samuel Johnson'ın ("Sözlük Johnson") biyografi yazarı) (d. 1740) 1825 - Henri de Saint Simon, Fransız filozof ve iktisatçı (d. 1760) 1859 - Heinrich Zollinger, İsviçreli botanikçi (d. 1818) 1864 - Nathaniel Hawthorne, Amerikalı yazar (d. 1804) 1895 - Jose Julian Marti, Kübalı şair ve yazar (Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü) (d. 1853) 1898 - William Ewart Gladstone, İngiliz politikacı ve Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1809) 1904 - Camsetci Tata, Hint sanayici (d. 1839) 1918 - Ferdinand Hodler, İsviçreli ressam (d. 1853) 1927 - Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Türk yazar, diplomat ve Millî Edebiyat Akımı'nın öncülerinden (d. 1870) 1932 - Charles Wallace Richmond, Amerikalı ornitolog (d. 1868) 1935 - T. E. Lawrence (Arabistanlı Lawrence), İngiliz arkeolog, asker, casus ve yazar (d. 1888) 1939 - Ahmet Ağaoğlu, Türk siyaset adamı, hukukçu, yazar ve gazeteci (d. 1869) 1945 - Philipp Bouhler, Alman (Nazi) asker (d. 1889) 1958 - Ronald Colman, İngiliz aktör (d. 1891) 1973 - Osman Fuad Efendi, Osmanlı Hanedanı'ndan şehzade (d. 1895) 1986 - Behçet Uz, Türk doktor (d. 1893) 1994 - Jacqueline Kennedy Onassis, 35. Amerika Birleşik Devletleri başkanı John F. Kennedy'nin dul eşi (d. 1929) 2002 - Leyla Yeniay Köseoğlu, Türk siyasetçi ve Anavatan Partisi kurucu üyesi (d. 1926) 2009 - Andrey Yevgenyeviç İvanov, Sovyet-Rus millî futbolcu (d. 1967) 2009 - Herbert York, Amerikalı nükleer fizikçi (d. 1921) 2009 - Robert F. Furchgott, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1916) 2011 - Garret FitzGerald, İrlandalı siyasetçi (d. 1926) 2011 - Kathy Kirby, İngiliz şarkıcı (d. 1938) 2011 - Paul Henze, Amerikalı strateji uzmanı, tarih ve jeopolitik doktoru (d. 1924) 2013 - Murat Öztürk, Türk akrobasi pilotu ve haber muhabiri (d. 1953) 2014 - Jack Brabham, Avustralyalı Formula 1 pilotu (d. 1926) 2015 - Burhan Muhammed, Endonezyalı diplomat ve bürokrat (d. 1957) 2015 - Happy Rockefeller, Amerikalı hayırsever ve Rockefeller ailesi mensubu (d. 1926) 2016 - Alexandre Astruc, Fransız yönetmen (d. 1923) 2017 - Kid Vinil, Brezilyalı şarkıcı, radyo yayıncısı, besteci ve gazeteci (d. 1955) 2017 - Noşirvan Mustafa, Iraklı Kürt entelektüel politikacı ve yazar (d. 1944) 2017 - Rich Buckler, Amerikalı çizgi roman sanatçısı ve çizer (d. 1949) 2017 - Stanislav Petrov, Sovyet asker (d. 1939) 2018 - Bernard Lewis, İngiliz asıllı Amerikalı tarihçi (d. 1916) 2018 - Harvey Hall, Amerikalı iş adamı ve siyasetçi (d. 1941) 2018 - Houmane Jarir, Faslı millî futbolcu (d. 1944) 2018 - Maya Jribi, Tunuslu siyasetçi (d. 1960) 2018 - Reggie Lucas, Amerikalı müzisyen, söz yazarı ve müzik yapımcısı (d. 1953) 2019 - Carlos Altamirano, Şilili siyasetçi, eski atlet, hukukçu ve yazar (d. 1922) 2019 - Nickey Iyambo, Namibyalı siyasetçi ve fizikçi (d. 1936) 2020 - Annie Glenn, Amerikalı aktivist ve hayırsever (d. 1920) 2020 - Gil Vianna, Brezilyalı siyasetçi ve bürokrat (d. 1965) 2020 - Ken Nightingall, İngiliz ses mühendisi (d. 1928) 2021 - Oğuz Yılmaz, Türk şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (d. 1968) Tatiller ve özel günler 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı 19 Mayıs Cebel Günü (Bulgaristan) Rum Kırımı Anma Günü (Yunanistan) Fırtına: Kokulya Fırtınası (2 Gün)