28 Ocak; tarihte bugün

Olaylar 1517 - Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı Ordusu, Kahire'ye girdi. 1547 - VI. Edward, İngiltere Kralı oldu. 1807 - Pall Mall Sokağı, tarihte ışıklandırılan ilk sokak oldu. 1820 - Fabian Gottlieb von Bellingshausen ve Mikhail Petrovich Lazarev öncülüğündeki Rus ekip, Antarktika kıtasını keşfetti. 1871 - Fransa-Prusya Savaşı: Fransa teslim oldu ve savaş sona erdi. 1909 - İspanya-Amerika Savaşı'ndan beri orada olan Amerikan birlikleri, Küba'dan ayrıldı. 1918 - Lev Troçki, Sovyetler Birliği'nde Kızıl Ordu'yu kurmaya başladı. 1920 - Osmanlı Mebusan Meclisi'nin gizli oturumunda, Misak-ı Milli kabul edildi. 1921 - Mustafa Suphi ve arkadaşları, Trabzon'a geldikten sonra İskele Kahyası İttihatçı Yahya tarafından bir motora bindirildiler ve gece denizde öldürüldüler. 1921 - Albert Einstein, evrenin ölçülebileceğini öne sürdü. Bilim dünyasında bir tartışma başlattı. 1923 - İçişleri Bakanlığı, İzmit ilinin adını Kocaeli olarak değiştirdi. 1925 - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası İstanbul Şubesi açıldı. 1929 - İstanbul'da bir otomobil montaj fabrikası kurmak için Ford şirketi ile Maliye Vekaleti arasında imzalanan anlaşma Meclis'te kabul edildi. 1932 - Japonya, Şanghay'ı işgal etti. 1935 - İzlanda, kürtajı yasallaştıran ilk ülke oldu. 1939 - İstanbul Tramvay Şirketi, 1.570.000 liraya Devletçe satın alındı. 1956 - Personel Kanunu açıklandı; en yüksek maaş 2 bin lira olacak. 1957 - Danıştay'a ilk kez iki kadın üye seçildi: Nezahat Martı ve Şükran Esmerer. 1958 - Kıbrıs'ta Türklerin düzenlediği miting sırasında İngiliz askerlerinin ateş açması ve bir kamyonun kasten halkın üzerine sürülmesi sonucu 8 kişi öldü. TBMM, 31 Ocak'ta Birleşik Krallık'ı kınama kararı aldı. 1959 - Çukurova'da sel oldu. 200 bin portakal ağacı sel altında kaldı, bir mensucat fabrikasını sel bastı. Zararın 5 milyon TL olduğu tahmin ediliyor. Bölgede yiyecek sıkıntısı başladı. 1963 - İstanbul'da İstinye'deki Kavel Kablo Fabrikası'nda çalışan 170 işçi oturma grevi yaptı. İşçiler sendikalaşma nedeniyle işten çıkarılan dört arkadaşlarının işe geri alınmasını istiyorlardı. 1971 - İzmir'de gençler, Amerikan 6. Filosunu protesto ettiler; 20 genç gözaltına alındı. 1975 - Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit, "Olayların baş sorumlusu Milliyetçi Cephe'dir" dedi. 1982 - İdam hükümlü firari sağ eylemci İsa Armağan, İran'da tutuklandı. 1982 - Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan öldürüldü; saldırıyı, "Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları" üstlendi. 1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 31. idamı: 9 kişinin öldüğü, 72 kişinin yaralandığı, 7 Ağustos 1982'deki Esenboğa Havalimanı saldırısını gerçekleştiren ASALA militanlarından Levon Ekmekçiyan, Ankara Kapalı Cezaevi'nde asılarak idam edildi. 1986 - Sakıp Sabancı, Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanlığına seçildi. 1986 - Uzay mekiği Challenger, fırlatılışından 73 saniye sonra parçalandı: yedi astronot öldü. Hatanın katı yakıt motorlarındaki sızıntıdan kaynaklandığı öne sürüldü. 1987 - Türkiye, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komisyonu'na kişisel başvuru hakkını çekince koyarak kabul ettiğini açıkladı. 1988 - THY, iç hat seferlerinde sigara içilmesini yasakladı. 1992 - Anayasa Mahkemesi, Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ni kapattı. 1993 - Genelkurmay Başkanlığı, "darbe devrinin" kapandığını açıkladı. 1994 - Türk savaş uçakları, PKK'nın (Kürdistan İşçi Partisi) Kuzey Irak'taki Zeli kampını bombaladı. 1997 - Güney Afrika'da ırkçı yönetim döneminde görevli dört polis, devrimci öğrenci lideri Steve Biko'yu 1977'de öldürdüklerini resmen itiraf etti. 1997 - Promosyon Yasası yürürlüğe girdi. Süreli yayın kuruluşları kültürel amaçlar dışında promosyon yapamayacak. 2002 - Ekvador Havayollarına ait Boeing 727-100 tipi bir yolcu uçağı güney Kolombiya'da And dağlarına çarparak düştü: 92 kişi öldü. 2004 - Türk lirası'ndan altı sıfır atılmasını ve para biriminin Yeni Türk Lirası olmasını öngören yasa tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. 2006 - Polonya'nın Katowice şehrinde bir sergi sarayının çatısı, biriken karın ağırlığıyla çöktü: 62 kişi öldü, 140 kişi yaralandı. 2008 - Haydarpaşa-Denizli seferi yapan trenin saat 02:00 civarlarında Kütahya'nın Çöğürler kasabasında raydan çıkmasıyla oluşan kazada, 436 yolcudan 9 kişi öldü. Yaklaşık 300 kişi çeşitli yerlerinden yaralandı. Doğumlar 1457 - VII. Henry, İngiltere Kralı (ö. 1509) 1600 - IX. Clemens, Hristiyan din adamı, Papa (ö. 1669) 1611 - Johannes Hevelius, Polonyalı Protestan encümen üyesi (ö. 1687) 1712 - Tokugawa Ieshige, Tokugawa Şogunluğu'nun 9. şogunu (ö. 1761) 1717 - III. Mustafa, Osmanlı'nın 26. Padişahı (ö. 1774) 1768 - VI. Frederik, Danimarka ve Norveç kralı (ö. 1839) 1825 - Benedetto Cairoli, İtalyan siyasetçi, Risorgimento döneminin sol kanat lideri ve üç kez İtalya Başbakanı (ö. 1889) 1833 - Charles George Gordon, İngiliz general (ö. 1885) 1834 - Sabine Baring-Gould, İngiliz Anglikan rahip ve roman yazarı (ö. 1924) 1841 - Henry Morton Stanley, Amerikan gazeteci (ö. 1904) 1844 - Gyula Benczúr, Macar ressam (ö. 1920) 1853 - Jose Marti, Kübalı şair, yazar ve Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü (ö. 1895) 1865 - Kaarlo Juho Ståhlberg, Finlandiya Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı (ö. 1952) 1872 - Otto Braun, Alman sosyalist teorisyen ve Sosyal Demokrat Parti önderlerinden (ö. 1955) 1872 - Ahmet Baytursun, Kazak eğitimci, dilbilimci, yazar, şair, siyasetçi (ö. 1937) 1873 - Colette (Sidonie-Gabrielle), Fransız oyun yazarı (20. yüzyılın ilk yarısında Fransız edebiyatında tarzıyla çığır açan kadın romancı) (ö. 1954) 1875 - Julián Carrillo, Meksikalı besteci (ö. 1965) 1877 - Wojciech Brydziński, Polonyalı tiyatro, radyo ve sinema oyuncusu (ö. 1966) 1878 - Jean de La Hire, Fransız yazar (ö. 1956) 1879 - Julia Bell, İngiliz insan genetiği araştırmacısı (ö. 1979) 1880 - Sergey Malov, Rus dil bilimci, Doğu bilimci, Türkolog (ö. 1957) 1881 - Siegfried Jacobsohn, Alman gazeteci ve tiyatro eleştirmeni (ö. 1926) 1883 - Necmeddin Okyay, Türk hattat, ebru sanatçısı, kemankeş, gül yetiştiricisi, tuğrakeş, aharcılık, mücellid, imam ve hatip (ö. 1976) 1884 - Auguste Piccard, İsviçreli fizikçi (ö. 1962) 1887 - Arthur Rubinstein, Polonya doğumlu Amerikalı piyano virtüözü (ö. 1982) 1890 - Robert Franklin Stroud, Amerikalı mahkûm (Alkatraz Kuşçusu) (ö. 1963) 1892 - Armen Doryan, Osmanlı Ermenisi şair ve öğretmen (ö. 1923) 1897 - Valentin Katayev, Rus romancı ve oyun yazarı (Devrim sonrası Rusya'da özgün tarzıyla dikkat çeken) (ö. 1986) 1906 - Markos Vafiadis, Yunanistan Komünist Partisi kurucularından ve Yunan İç Savaşı'nda Demokratik Ordu Komutanlarından (ö. 1992) 1912 - Jackson Pollock, Amerikalı ressam (ö. 1956) 1920 - Xavier de La Chevalerie, Fransız büyükelçi (ö. 2004) 1958 - Eşref Kolçak, Türk oyuncu (ö. 2019) 1929 - Claes Oldenburg, İsveç kökenli Amerikalı pop-art heykelci 1935 - Maria Eugenia Lima, Angolalı şair, dramaturg ve romancı 1936 - İsmail Kadare, Arnavut yazar 1938 - Leonid İvanoviç Jabotinskiy, Sovyet halterci 1940 - Carlos Slim Helú, Lübnan asıllı Meksikalı iş adamı 1942 - Brian Jones, İngiliz rock müzisyeni (ö. 1969) 1947 - Haydar Baş, Türk siyasetçi, ilahiyatçı, yazar ve eğitimci (ö. 2020) 1948 - İbrahim Yazıcı, Türk siyasetçi ve spor yöneticisi (ö. 2013) 1953 - Anicée Alvina, Fransız oyuncu (ö. 2006) 1954 - Ümit Yesin, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2019) 1955 - Nicolas Sarkozy, Fransız siyasetçi 1958 - Sandy Gandhi, Avustralyalı komedyen ve köşe yazarı (ö. 2017) 1968 - Sarah McLachlan, Kanadalı müzisyen 1970 - Julia Jäger, Alman oyuncu 1973 - Natalya Morozova, Rus voleybolcu 1975 - Susana Feitor, Portekizli yürüyüşçü 1975 - Tijen Karaş, Türk haber sunucusu 1978 - Gianluigi Buffon, İtalyan futbolcu 1981 - Elijah Wood, Amerikalı oyuncu 1981 - Volga Sorgu, Türk sinema ve dizi oyuncusu 1993 - Ezgi Şenler, Türk oyuncu Ölümler 661 - Ali bin Ebu Talib, İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki 4. İslam Halifesi (d. 600) 814 - Şarlman, Alman Kralı (d. 742) 1547 - VIII. Henry, İngiltere Kralı (d. 1491) 1621 - V. Paulus, Papa (d. 1552) 1625 - Çerkes Mehmed Ali Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. ?) 1687 - Johannes Hevelius, Polonyalı Protestan encümen üyesi (d. 1611) 1688 - Ferdinand Verbiest, Flaman Cizvit misyoner, rahip (d. 1623) 1847 - Pierre Amédée Jaubert, Fransız diplomat, akademisyen, şarkiyatçı, çevirmen, politikacı ve gezgin (d. 1779) 1864 - Benoît Paul Émile Clapeyron, Fransız mühendis ve fizikçi (d. 1799) 1866 - Robert Foulis, Kanadalı mucit, inşaat mühendisi ve sanatçı (d. 1796) 1866 - Emil Dessewffy, Macar muhafazakâr politikacı (d. 1814) 1878 - Cincinnato Baruzzi, İtalyan heykeltıraş (d. 1796) 1884 - Augustin-Alexandre Dumont, Fransız heykeltıraş (d. 1801) 1891 - Nikolaus August Otto, Alman makine mühendisi (d. 1832) 1921 - Mustafa Suphi, Türk komünist siyasetçi ve Türkiye Komünist Partisi ilk Merkez Komite Başkanı (suikast) (d. 1883) 1924 - Teófilo Braga, Portekiz Cumhurbaşkanı, yazar, oyun yazarı (d. 1843) 1926 - Kato Takaaki, Japonya Başbakanı (d. 1860) 1939 - William Butler Yeats, İrlandalı şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1865) 1940 - Sultan Galiyev, Tatar lider, düşünce adamı ve ulusal komünizmin fikir babası (idam) (d. 1892) 1953 - Neyzen Tevfik Kolaylı, Türk ney üstadı ve ünlü hiciv şairi (d. 1879) 1965 - Maxime Weygand, Fransız general (d. 1867) 1981 - Özdemir Asaf, Türk şair (d. 1923) 1982 - Kemal Arıkan, Türk diplomat (d. 1927) 1983 - Levon Ekmekçiyan, Ermeni ASALA'ya mensup militan (7 Ağustos 1982'de Esenboğa Havalimanı saldırısının faillerinden) (d. 1958) 1986 - Gregory Jarvis, Amerikalı kaptan, mühendis ve astronot (d. 1944) 1986 - Christa McAuliffe, Amerikalı eğitimci ve astronot (d. 1948) 1986 - Ronald McNair, Amerikalı fizikçi ve astronot (d. 1950) 1986 - Ellison Onizuka, Amerikalı mühendis ve astronot (d. 1946) 1986 - Judith Resnik, Amerikalı albay, mühendis ve astronot (d. 1949) 1986 - Dick Scobee, Amerikalı albay, pilot ve astronot (d. 1939) 1986 - Michael J. Smith, Amerikalı kaptan, pilot ve astronot (d. 1945) 1988 - Klaus Fuchs, Alman teorik fizikçi ve atom casusu (d. 1911) 1989 - Gürbüz Bora, Türk tiyatro sanatçısı 1996 - Joseph Brodsky, Rus şair (d. 1940) 2002 - Astrid Lindgren, İsveçli yazar (d. 1907) 2002 - Ayşenur Zarakolu, Türk yayıncı, yazar ve insan hakları savunucusu (tabu konularda yaptığı yayınlarla tanınan) (d. 1946) 2004 - Joe Viterelli, Amerikalı aktör (d. 1937) 2005 - Jim Capaldi, İngiliz müzisyen (Traffic) (d. 1944) 2010 - Ömer Uluç, Türk ressam (d. 1931) 2012 - Keriman Halis Ece, Türk piyanist, model ve Türkiye'nin ilk dünya güzeli (d. 1913) 2013 - Ferdi Özbeğen, Türk piyanist ve şarkıcı (d. 1941) 2015 - Yves Chauvin, Fransız kimyacı (d. 1930) 2016 - Ales Debeljak, Sloven yazar (d. 1961) 2017 - Engin Cezzar, Türk yönetmen, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1935) 2017 - Alyaksandr Tsihanoviç, Beyaz Rus şarkıcı (d. 1952) 2017 - Mehmet Türker, Türk gazeteci ve yazar (d. 1944) 2017 - Ion Ungureanu, Moldovalı oyuncu ve siyasetçi (d. 1935) 2021 - Paul Crutzen, Hollandalı atmosferik kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1933) 2021 - Cicely Tyson, Amerikalı oyuncu ve manken (d. 1924) 2021 - César Isella, Arjantinli şarkıcı, müzisyen, gazeteci ve söz yazarı (d. 1938) 2021 - Cedric Demangeot, Fransız şair, çevirmen ve yayıncı (d. 1974) 2021 - Ryszard Kotys , Polonyalı aktör (d. 1932) Tatiller ve özel günler Fırtına: Ayandon Fırtınası (2 Gün) Veri Gizliliği Günü