Atilla Özkırımlı, Orhan Erinç, Ercüment Uçarı, Tahsin Yücel, Enver Ercan, Zeyyat Baykara, Aydın Güven Gürkan, Kamer Genç

Bugün 22 Ocak. Edebiyat tarihçisi Atilla Özkırımlı, Gazeteci Orhan Erinç, Yazar-şair Ercüment Uçarı, Yazar, akademisyen ve çevirmen Tahsin Yücel, Şair, yazar, dergi yönetmeni Enver Ercan, siyasetçiler Zeyyat Baykara, Aydın Güven Gürkan ve Kamer Genç'in ölümlerinin yıldönümü. BRT Yayın Grubu olarak bu değerlerimizi saygıyla, sevgiyle anıyoruz. Atilla Özkırımlı kimdir? 9 Mayıs 1942’de Konya’da doğdu, Ortaöğrenimini 1960’ta Maraş’ta tamamladıktan sonra girdiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü 1968’de bitirdi. 1968-1969 yıllarında Altın Kitaplar Yayınevi’nde ve Meydan Laro-usse Ansiklopedisi’nde çalıştı. 1969-1972 arasında Ankara Hacettepe Üniversitesi Temel Bilgiler Yüksek Okulu Türkçe Bölümü’nde okutmanlık etti. Bir süre Cumhuriyet gazetesinde çalıştı. İstanbul Atatürk Eğitim Enstitüsü’nde (bugün Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi) ve İstanbul Devlet Konservatuvarı’nda edebiyat öğretmenliği yaptı. 1984’te Günümüzde Kitaplar dergisinin genel yayın danışmanlığını üstlendi. Edebiyata şiirle başladı. Daha sonra deneme ve öyküler yazdı. İlk çalışmaları 1963-1964 yıllarında Su ve yönetimine katıldığı Düzlem dergilerinde yayımlandı. Bir süre edebiyat yaşamından ayrı kaldı. 1967’den sonra Papürüs dergisinde yayımlamaya başladığı inceleme ve eleştiri yazılarıyla dikkati çekti. Çeşitli dergi ve gazetelerde yazılarını sürdürdü. Mercimek Ahmed’in Kâbusnâme’smi günümüz diliyle baskıya hazırladı. Ayrıca Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun ve Sabahattin Ali’nin bütün yapıtlarının toplu basımlarını düzenledi. Türk edebiyatını, destanlar döneminden bugüne, yazarları, yapıtları, terim ve kavramlarıyla tanıtan 4 ciltlik Türk Edebiyatı Ansiklopedisini yayımladı. Kitap değerlendirme yazılarındaki irdeleyici, çözümleyici, nesnel tutumu ile tanınmıştır. Edebiyatın güncel sorunlarıyla ilgili deneme ve eleştiri yazılarında, toplumsal gerçekçi sanatın ilkelerini savunmuştur. Türk edebiyat tarihinin kaynaklarına, edebiyatın toplumsal yapı ile olan bağlarına yönelik inceleme ve araştırmalar yapmıştır. 22 Ocak 2005'te vefat etti. ESERLERİ ARAŞTIRMA-İNCELEME: Kabusname (önsöz ve notlarla, Mercimek Ahmet’ten, 1973), Nedim (1974), Ahmet Haşim (1974), Tevk Fikret (1978), Sabahattin Ali (Filiz Ali Laslo ile, 1979, gen. yeni bas., 1986), Edebiyat İncelemeleri: Yazılar I (1983), AlevilikBektaşilik Edebiyatı (1985), Yazarları da Vururlar (Celal Üster ile, 1987), İlkokullar İçin Türkçe Konuşturan Sözlük (1989), Ortaokullar İçin Türkçe Konuşturan Sözlük (Selahattin Kaya ile, 1989), Tarihe Not Düşmek (1989), Toplumsal Bir Başkaldırının İdeolojisi: Alevilik-Bektaşilik (1990), Çağdaş Türk Edebiyatı (1991), Açıklamalı Edebiyat Terimleri Sözlüğü (1991), Türk Dili (T. Baraz, N. Karasar ile, 1992), Ömer Seyfettin – Seçilmiş Hikâyeler (İnceleme-derleme, 1992), Romanların Dünyasında (1994), Türk Dili Dil ve Anlatım (1994), Tarih İçinde Türk Edebiyatı (1995), Türk Edebiyatı Tarihi (2 cilt, 2004). ANSİKLOPEDİ: Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (5 cilt: 1982, eklerle 4. bas., 1987). DENEME: Hayatımıza Sevgisizliğe ve Yalnızlığa Dairdir (1991), Sevgim Acıyor (1995). ELEŞTİRİ: Öykülerle Romanlarda Yaşamak (1995). BİYOGRAFİ: O Güzel İnsanlar: Edebiyatımızdan Portreler (1998). SÖZLÜK: İlkokullar İçin Türkçe Konuşturan Sözlük (1989), Ortaokullar İçin Türkçe Konuşturan Sözlük (Selahattin Kaya ile, 1989), Açıklamalı Edebiyat Terimleri Sözlüğü (1991). DERLEME: En Güzel Türk Hikâyeleri (3 cilt, 1999). YAYIMA HAZIRLAMA: Mustafa Kemal Atatürk / Söylev (Yalınlaştırılmış özet metin, 1991), Gençlik ve Edebiyat Hatıraları (Yakup Kadri Karaosmanoğlu, 1969), İslâm ve Çalışma Miti (ed., Fred Halliday’den çeviri, çev., Umut Özkırımlı). ORHAN ERİNÇ KİMDİR? 4 Ocak 1936’da Balıkesir’de doğdu. Özel Gazetecilik Okulu’nu bitirdi. Son Posta (1957-1962), Yeni Sabah (1962-1963), Cumhuriyet (1963-1981) gazetelerinde muhabir, istihbarat şefi, sekreter ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Kısa bir süre Gece Postası gazetesinde (1962) genel yayın müdürlüğü görevinde bulundu. Hürriyet gazetesinde (1981-1984) köşe yazarı olarak görev aldı. Türk Haberler Ajansı’nda (1984-1985) genel yayın müdürlüğü, Güneş Gazetesi’nde (1987-1990) dizi yazılar ve araştırma müdürlüğü yaptı. 1960-1990 yılları arasında TGC’nin yayımladığı İstanbul Bayram Gazetesi’nde muhabir, istihbarat şefi, yazı işleri müdürü ve genel yayın müdürü olarak görev aldı. 15 Şubat 1993’de Genel Yayın Danışmanı olarak Cumhuriyet Gazetesi’ne döndü. 3 Eylül 1994’de Genel Yayın Yönetmeliği’ne getirildi. 4 Ocak 2001’de köşe yazarı olarak görev yapmaya başladı.6 Temmuz 2010'da Cumhuriyet Vakfı Başkanlığı'na seçildi ve Cumhuriyet Gazetesi İmtiyaz Sahipliği ‘ne getirildi.8 Eylül 2018 itibariyle Cumhuriyet gazetesiyle ilişkisi kalmadı. Aralarında haber(1972), röportaj (1963-1970) , inceleme (1967-1968-1970-1971-1972) dallarında olmak üzere 8 Gazetecilik Başarı Ödülü, Türk Dil Kurumu Basın Dil Ödülü (1976), İstanbul Tabip Odası Sağlık Ödülü (1995), Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü Ödülü (1997) Türkiye Bilişim Vakfı Bilişim Medya Ödülü (1998), Sevda – Cenap And Müzik Vakfı Onur Ödülü gümüş madalyası (1999)Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü (2009), Denizli Gazeteciler Cemiyeti ve Denizli Ticaret Odası Kristal Horoz Yarışması Onur Ödülü (2009), İ.Ü. İletişim Fakültesi 60.Yıl Onur Ödülü (2010)Futbol Adamları Derneği Basın Ödülü(2010),1.Yaşar Doğu Basın Ödülü(2011) ve Çağdaş Gazeteciler Derneği Uğur Mumcu Yaşam Boyu Başarı Ödülü (20 Ocak 2018) de bulunan ödülleri var. "Seçim 1977" kitabını hazırladı.“Türk Basınında Cumhuriyet’in 60 Yılı” kitabını (1983) İbrahim Örs ile birlikte yazdı.1960-1972 yılları arasında haber, röportaj ve incelemelerinden seçtiği 16 konuyu 1996 daki durumları ile yansıtan “Bir Arpa Boyu” (Mart 1996) , “Medya ile Politika”(Ekim 1996), “Pazartesi Yazıları/Şu Bizim Enayi Defteri” (Aralık 1999) “Demokrasiye Kitakse” (Şubat 2005) "Sıkmabaşın Başağrısı"(Mart 2008) "Medya ve Demokrasi Masalları " (Ekim 2008) , “Atatürk'ün Emniyet Müdürü” (Hazırlayan-2010),"10 KASIM Öncesi ve Sonrası-Atatürk'ün Vefatı "(Hazırlayan-Kasım 2011),”10 KASIM/Atatürk’ün Ardından Ne Yazdılar”(10 Kasım 2015-Cumhuriyet) adlı kitapları yayımlandı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurullarında üyelik (1973-1992) ve Genel Sekreterlik (1983-1990) görevlerinde bulundu. Türkiye Gazeteciler Sendikası’nda Yönetim Kurulu üyeliği (1971-1972) ve Genel Başkanlık (10 Ekim 1989- 9 Haziran 1995) yaptı. 1998’de Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nde Başkan Yardımcısı, 1 Nisan 2001’de Başkan seçildi. 26 Nisan 2013' te aday olmayarak yönetimden ayrıldı. Gazeteciler Sosyal Dayanışma Vakfı Yönetim Kurulunda üye olarak (1980-1992) çalıştı. İ.Ü. Basın Yayın Yüksek Okulu’nda (İletişim Fakültesi) Yüksek Lisans Düzeyinde (1983) “Türk Basınının Ortak Sorunları” ,Lisans düzeyinde (1986-1995) “Haber Toplama ve Yazma Tekniği” ile “Basın Ahlakı”, İstanbul Ticaret Üniversitesi İletişim Fakültesinde (2006-2007) “Temel Gazetecilik” dersleri verdi. Basın İlan Kurumu (BİK) Yönetim Kurulu üyeliği yaptı.(2001-2009) Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nde (TGC) üç dönem, Türkiye Gazeteciler Sendikası'nda da iki dönemde başkanlık yaptı. Cevat Fehmi Başkut ve Nail Güreli'nin ardından iki kuruluşta da başkanlık yapan üçüncü gazeteci oldu. Cumhuriyet Gazetesi'nde Ekim 1963 ile Eylül 2018 arasındaki iki dönemde toplam 43 yıl muhabir, istihbarat şefi, editör, yazı işleri müdürü, genel yayın danışmanı, genel yayın yönetmeni, yazar ve imtiyaz sahibi olarak görev yapan ilk çalışan oldu. Evli ve iki kızı bir torunu var. 22 Ocak 2023'te vefat etti. Ercüment Uçarı kimdir? 1928 yılında İstanbul'da doğdu. 22 Ocak 1996'da yaşamını yitirdi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Avukatlık yaptı. Şiirleriyle de tanındı. İkinci Yeni içinde yer alan şairlerden. ERCÜMENT UÇARI ESERLERİ: ŞİİR :
Cümbüşçübaşı (1958)
Et (1960)
Avlanırken Bir Korku (1967)
Albatros Adı Bir Gün Gelecek (1971)
Geçmiş Zaman Tevellüdü (1988) Tahsin Yücel kimdir? Tahsin Yücel 1933 yılında Elbistan’da doğdu. Galatasaray Lisesi’ni ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. Aynı bölümde uzun yıllar öğretim üyeliği yaptıktan sonra, 2000 yılında emekli oldu. Değişik alanlardaki çalışmalarıyla yazınımıza katkıda bulundu. Yazın araştırmalarına L’Imaginaire de Bernanos ’la (1969) başladı. Bunu Figures et messages dans la Comédie humaine (1973), Eleştiri kuramları (2007) izledi.
Daha sonra Anlatı yerlemleri (1979), Dil devrimi ve sonuçları (1982), Yapısalcılık (1982) adlı araştırmalarını yayımladı. Yazın ve yaşam (1976), Yazının sınırları (1982), Tartışmalar (1993), Yazın, gene yazın (1995), Alıntılar (1997), Söylemlerin içinden (1999 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü ), Salaklık üstüne deneme (2000), Yüz ve söz (2003) ve Göstergeler ’de (2006) adlı kitaplarında deneme ve eleştirilerini topladı.
Yücel roman ve öyküleriyle de günümüz Türk yazınında seçkin bir yer edindi. Romanları: Mutfak Çıkmazı (1960), Vatandaş (1975), Peygamberin son beş günü (1992, Orhan Kemal roman ödülü ), Bıyık söylencesi (1995), Yalan (2002, Yunus Nadi roman ödülü ve Ömer Asım Aksoy roman ödülü ), Kumru ile Kumru (2005) ve Gökdelen (2006, Balkanika ödülü ). Öykü kitapları Haney yaşamalı (1955, Sait Faik hikâye armağanı ), Düşlerin ölümü (1958, Türk Dil kurumu öykü ödülü ), Ben ve öteki (1983), Aykırı öyküler (1989), Komşular (1999, Dünya Kitap Yılın kitabı ödülü ), Golyan devrimi (2008).
Tahsin Yücel Fransız yazınından çağdaş ve klasik yetmiş dolayında yapıt çevirmiş, kendisine 1984’te Azra Erhat Çeviri Yazını Üstün Hizmet ödülü , 2008’de Mersin Kenti Edebiyat Ödülü verilmiştir.
www.tahsinyucel.com Enver Ercan kimdir? 21 Ocak 1958 tarihinde İstanbul'da doğdu. Haydarpaşa Lisesi'nde okudu. Güneş, Sabah, Yeni Düşün, Varlık gibi gazete ve dergilerde edebiyat sayfaları hazırladı, yayın yönetmenliği yaptı. Broy, Gösteri, Milliyet Sanat, Yeni Düşün, Yeni Olgu, Varlık gibi dergilerde şiir leri yayımlandı. 1980 sonrası şiirimizde beliren özgün şiir adalarından; varolan sözcüklerle yeni ve şaşırtıcı imge ler oluşturdu. Bir süredir kanser tedavisi gören Enver Ercan, 22 Ocak 2018 tarihinde (60 yaşında) vefat etmiştir. Hakkında Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) Genel Başkanı Mustafa Köz: "Türk şiirinin bıçkın delikanlısını yitirdik. Enver Ercan’ın Türk şiirinin belleğiydi. 1940 toplumcu kuşağından İkinci Yeni ’ye; İkinci Yeni’den bugüne tüm şiir sokaklarını dolaşmış, şairlerle söyleşmiş ve şiirimizin tazelenmesine büyük kapılar açmıştır. Özellikle Varlık ve Yasakmeyve dergilerinde genç şairlere ağabeyliği unutulmaz. Bu anlamda iyi bir şairi, şiir emekçisini ve dolu bir şiir belleğini yitirdik." Enver Ercan'ın Eserleri Eksik Yaşam (1977) Sürçüyor Zaman (1988) Geçtiği Her Şeyi Öpüyor Zaman (1997) Ödülleri: 1997 Cemal Süreya Şiir Ödülü 1997 Yunus Nadi Şiir Ödülü Enver Ercan'ın Şiirlerinden Örnekler GÖK YÜZÜNÜ ÇEVİR BANA bende bulduğun benim de aradığımdı
sarmaşıp inceldiğimiz o nokta
hadi tut elimden gezdir sokaklarını
ansızın yakalan sağnağıma akşam kendini karartırken geliyorsun
komşular kimbilir ne diyor
günü soyunup beni giyiniyorsun
parmakların ışıkları dinlendiriyor gök yüzünü çevir bana
gezinsin tutkunun alevden dili
uçarken çıkardığın o ses var ya
bütün sözcüklerin özeti gibi tanrı bu geceyi korusun KİRLİBEYAZ haylaz bir adamdan da başlanabilir sevmeye
tertemiz kâğıtlara mürekkep dağıtır da
sonra gelip yıkanır teninle kara bir adamdan da başlanabilir sevmeye
upuzun yola düşse gece korkar da
sonra gelip sığınır gölgene ucuz bir adamdan da başlanabilir sevmeye
tepeden tırnağa yağma durur da
hep 'bi dostluk' kalır geriye Aydın Güven Gürkan kimdir? Aydın Güven Gürkan 10 Mayıs 1941 tarihinde Elazığ'da doğdu. Babasının memurluk hayatı sebebiyle ilk, orta ve lise öğrenimini Anadolu'nun farklı bölgelerinde tamamladı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve Iktisat bölümünden mezun oldu. Almanya'nın Köln Üniversitesi'nde doktora yaptı. Daha sonra yurda dönerek Gazi Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştı. 1981 yılında Yükseköğretim Kurulu'nun yaptığı baskıları protesto ederek görevinden ayrıldı.Politikaya yönelen Gürkan, 17. Dönem Antalya, 18. Dönem Elazığ, 19. dönemde de İçel milletvekili seçildi. 1985'de Halkçı Parti'nin genel başkanlık makamına getirildi. Parti'yi SODEP ile birleştirerek SHP'nin kurulmasında öncü oldu. 29 Kasım 1987 tarihinde yapılan Türkiye genel seçimlerinde parlamento dışında kalarak siyasete ara verdi. 30 Temmuz 1991'de siyasete yeniden dönen Gürkan, SHP meclis üyesi olarak yeniden göreve başladı. Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da yaptı. Aydın Güven Gürkan, 22 Ocak 2006 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetti.
Kamer Genç kimdir? Kamer Genç, 23 Şubat 1940'da Tunceli Nazimiye'de doğdu. Babasının adı Ali, annesinin adı Hadice'dir. Vergi Denetmenliği, Danıştay Tetkik Hâkimliği ve Savcılığı; Ankara İktisadî ve Ticarî İlimler Akademisini bitirdi. Yüksek lisansını Paris Uluslararası Amme İdaresi Enstitüsü'nde tamamladı.Danıştay Tetkik Hâkimliği ve Savcılığı görevlerinde bulundu. Serbest mali müşavir olarak çalıştı. İki kitabı yayınlandı.Danışma Meclisi Tunceli Üyesi oldu. 1983'de Danışma Meclisi Üyeliğinden istifa etti. Danışma Meclisi Başkanlık Divanı Kâtip Üyeliği görevinde bulundu. 18, 19, 20, 21 ve 23. Dönemde Tunceli Milletvekili seçildi. 20 ve 21. Dönemde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekilliği görevini yürüttü.İyi düzeyde Fransızca bilen Genç, evli ve 2 çocuk babasıdır. 22 Ocak 2016'da vefat etti. Zeyyat Baykara kimdir? 1915 yıIında KemaIiye’de doğdu. 1938’de SiyasaI BiIgiIer FaküI­tesi’ni bitirdi. 1943’de MaIiye Müfettişi, 1952’de Bütçe ve MaIi KontroI GeneI MüdürIüğü, 1955’de GeIirIer GeneI Müdürü, 1964’de MaIiye BakanIığı MüsteşarIığına atandı. Bonn BüyükeIçiIiği MaIiye ve İktisat Başmüşaviri iken 27.07.1971 tarihinde BaşbakanIık MüsteşarIığı’na tayin oIdu. 12.06.1974 tarihine kadar bu görevini sürdürdü. Ferit MeIen Hükûmeti’nde ParIamento dışından DevIet BakanIığı yaptı. Haziran 1974’de Cumhuriyet Senatosu ÜyeIiğine seçiIdi. Aynı yıI Sadi Irmak hükûmetinde Başbakan YardımcıIığı, 1977 yıIında AdaIet BakanIığı, 1980 yıIında BüIent UIusu hükûmetinde DevIet Bakanı ve Başbakan YardımcıIığı görevIerinde buIundu. 22 Ocak 1987'de vefat etti.