Neyyire Neyir, Kadir Topbaş

Bugün 13 Şubat. Neyyire Neyir ve Kadir Topbaş'ın ölüm yıldönümü. BRT Yayın Grubu olarak bu değerimizi sevgiyle, saygıyla anıyoruz. Neyyire Neyir kimdir? Tiyatro ve sinema oyuncusu Neyyire Neyir 1903 yılında İstanbul'da doğdu. 13 Şubat 1943 yılında İstanbul'da öldü. Asıl adı Neyyire Eyüp Ertuğrul olup, Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisidir. Türk tiyatrosu ve sinemasının öncülerinden olan Muhsin Ertuğrul’un eşidir. Sinemadaki ilk iki Müslüman Türk kadınından biri olan oyuncu, 1921 yılında Horhor Numune Mektebi’nnden sonra Darülmuallimat (Kız Öğretmen Okulu)’ı bitirdi. Ardından ki yıl da devam ettiği Amerikan Kız Koleji’nde okul tiyatro grubunda oyunlarda rol aldı. Neyyire Neyir, sinemaya, Halide Edip’in aynı adlı romanından uyarlanan ve Muhsin Ertuğrul’un 1923 de yönettiği “Ateşten Gömlek” filmiyle girdi. “Kezban” rolünü canlandıracak bir Türk kadın oyuncu bulmak için verilen gazete ilanına başvuran tek kişiydi. Bu filmde aldığı rol sayesinde Bedia Muvahhit ile birlikte Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisi oldu (Bedia Muvahhit, aynı filmde “Ayşe” rolünü canlandırmıştı). Film afişinde Neyyire Neyir adını kullandı. Yine 1923 senesinde girdiği Darülbedayi (İstanbul Şehir Tiyatroları)’de yine Neyyire Neyir adını kulla­narak, “Othello” oyunuyla profesyonel tiyatro oyunculuğuna başladı. Bağımsızlık Savaşı’nın kazanılmasından sonra aktör Şadi Fikret’in kurduğu Millî Sahne adlı toplulukla İzmir’e gitti. 1924 senesinde İstanbul’a döndü ve Ferah Tiyatrosu’nda “Ertuğrul Muhsin ve Arkadaşları” adlı toplulukla sahneye çıktı. Türk tiyatrosunun en verimli dönemlerinden biri olan “Ferah Sezonu”nun yapımcıları arasın­da yer aldı. Daha çok tiyatroya ağırlık veren Neyir’in ünlü sinema ve tiyatro adamı Muhsin Ertuğrul ile evlenmesi, o dönemin sanat çevrelerinde önemli bir olay kabul edildi. Eşiyle birlikte gittikleri Rusya gezisinin ardından 1928 senesinde tekrar Darülbedayi Tiyatroso’na girdi ve yüzü aşkın oyunda rol aldı.Yaşamının sonuna kadar da Darülbedayi’de çalıştı. Çalış­kan, karakter sahibi bir sanatçı olan Neyyire Neyir, yirmi yıl süren sahne sahne yaşamında her zaman ilerliyen bir sanatçı yeteneği göstermiştir. Rusya ve Fransada tiyatro incelemeleri yapmıştı. Rusça, İngilizce, Fransızca bilir; piyano çalar, re­sim yapardı. Sesi de güzel olan bir hanımdı. Tiyatronun her türünde ve birçok rolde oyuncu olarak tam başarı göstermiş­ti. 13 Şubat 1943 tarihinde yaşamını yitirdi ve İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi. Neyyire Neyir, oynadığı rollere titiz bir çalışmayla hazırlanan ve Darülbedayi sahnesinde unutulmaz kompozisyonlar çi­zen başarılı bir oyuncuydu. Rol aldığı oyunlardan kimileri şunlardır: İbsen’den “Hortlaklar” (1927) ve “Peer Gynt” (1935), Shakespeare’den“Venedik Taciri” (1930) ve “Macbeth” (1936), Nâzım Hikmet’ten “Bir Ölü Evi” (1932), Dostoyevski’den “Cürüm ve Ceza” (Suç ve Ceza, 1934), Gorki’den “Ayaktakımı Arasında” (1936), Tolstoy’dan “Anna Karenina”(1939), J. M. Barrie’den “Bulunmaz Uşak” (1940), Jean Cocteau’dan“Müthiş Aile” (1941) ve Andre Obey’den “Nuh” (1942). Oynadığı filmler arasında ise yönetmenliğini Muhsin Ertuğ­rul’un yaptığı “Kız Kulesinde Bir Facia” (1923) ve “Ankara Postası” (1929) sayılabilir. Kadir Topbaş kimdir? Kadir Topbaş, 8 Ocak 1945'te Artvin'de doğdu. Topbaş, 1972'te Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden, 1974'te de Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesinden mezun oldu.
Bir süre serbest mimar olarak çalışan Topbaş, Kültür Bakanlığı İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma ve Anıtlar Kurulu Başkan Yardımcılığı görevini yürüttü. 1994-1998 YILLARINDA RECEP TAYYİP ERDOĞAN'IN DANIŞMANLIĞINI YAPTI
Topbaş, 40 yılı aşkın siyasi hayatında,1994-1998 yılları arasında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yapan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın danışmanlığını yaptı.
Danışmanlığı süresince, Büyükşehir Belediyesine bağlı olan saray, kasır ve tarihi eserlerin restorasyon çalışmalarına katkı sağlayan Topbaş, 1999'da Fazilet Partisi'nden Beyoğlu Belediye Başkanlığına seçildi ve Beyoğlu'nda kapsamlı bir dönüşümü hedefleyen "Güzel Beyoğlu Projesi"ni geliştirerek uygulamaya koydu. 2004 YILINDA AK PARTİ'DEN İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI SEÇİLDİ
Kadir Topbaş, 2004'te Adalet ve Kalkınma Partisinden (AK Parti) İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olarak seçildi. Aynı yıl Marmara Belediyeler Birliği Meclisi tarafından birlik başkanı olarak seçilerek, bu görevi 2009'a kadar yürüttü.
2004'te Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler, Orta Doğu ve Batı Asya Bölge Teşkilatı (UCLG-MEWA) Başkanı ve Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Dünya Teşkilatı (UCLG) Başkan Yardımcısı olarak seçilen Topbaş, 2007'de UCLG'ye eş başkan seçildi.
Ayrıca Topbaş, 2009'da İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olarak tekrar seçilerek İstanbul tarihinde üst üste seçim kazanan ilk büyükşehir belediye başkanı oldu. TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ BAŞKANLIĞINA DA SEÇİLDİ
2009'da ve 2014'te Türkiye Belediyeler Birliği'ne başkan seçilen Topbaş, 2010 ve 2013'te da UCLG'ye başkan seçilerek Türk yerel yönetim tarihinde bir ilki gerçekleştirdi.
2011'de Asya Belediye Başkanları Forumu'na başkanlık eden ve 2013'e kadar bu görevi sürdüren Topbaş, uluslararası düzeyde yapmış olduğu başarılı çalışmalar dolayısıyla 2011'de Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Fahri Büyükelçi Onur Ödülü ile taltif edildi. ÜST ÜSTE 3 KEZ İBB BAŞKANLIĞINA SEÇİLDİ
Öte yandan 2014'te İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olarak tekrar seçilen Topbaş, İstanbul tarihinde ilk defa üst üste 3 kez seçim kazanan Büyükşehir Belediye Başkanı olma başarısını elde etti.
Birçok ülke tarafından devlet kültür nişanı, devlet madalyası takdim edilen Topbaş'a, İstanbul'da kültür mirasının korunmasına yönelik gayretleri dolayısıyla UNESCO 70. yıl madalyası ile taltif edildi.
Birçok vakıfta da yönetim kurulu üyeliği yaparak sivil toplum örgütlerine de destek veren Topbaş'ın, Bilgi Üniversitesi ile beraber çıkardığı "Beyoğlu: Kültürleri Buluşturan Kent", Tarih ve Çevre Vakfı ile birlikte hazırladığı "Geçmişten Günümüze Beyoğlu I-II" ve "Anılarda Beyoğlu" adlı eserleri bulunmaktadır.
Özleyiş Topbaş ile evli olan Topbaş, üç çocuk babasıdır. 16 Kasım'dan bu yana Koronavirüs tedavisi görüyordu, 4 Aralık'ta durumu ağırlaştı, entübe edildi. 13 Şubat 2021 tarihinde tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. Topbaş'ın ölümünün 1. yıldönümünde anma mesajı yayımlayanlar arasında İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu da var: