Prof. Dr. Cahit Arf, Suat Hayri Ürgüplü, Hüseyin Tutkun

Bugün 26 Aralık. Ünlü matematikçimiz, bilim insanı Prof. Dr. Cahit Arf , bir dönem başbakanlık yapan Suat Hayri Ürgüplü ve ses sanatçısı, korist Hüseyin Tutkun'un aramızdan ayrılışlarının yıldönümü. BRT Yayın Grubu olarak bu değerlerimizi saygıyla sevgiyle anıyoruz. Prof. Dr. Cahit Arf kimdir?
“Bilim adamı olabilmek için tutku gerekir.”
Ord. Prof. Dr. Cahit Arf
Cahit Arf , 1910 – 1997 yılları arasında yaşamış dünyaca ünlü matematikçi. Cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılımasında ortaya çıkan ve kendi adıyla anılan “ Arf Sabiti “, “ Arf Halkaları ” ve “ Arf Kapanışları ” gibi terimleri bularak, matematik ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu. Alman matematikçi Helmut Hesse ile birlikte, Hesse-Arf Kuramı’nı geliştirdi.
Yüksek öğrenimini Fransa’da Ecole Normale Superieure’de 1932′de tamamladı. Bir süre Galatasaray Lisesi’nde matematik öğretmenliği yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde doçent adayı olarak çalıştı. Doktorasını yapmak için Almanya’ya gitti. 1938 yılında Göttingen Üniversitesi’nde doktorasını bitirdi.
Türkiye’ye döndüğünde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde profesör ve Ordinaryus profesörlüğe yükseldi ve 1962 yılına kadar çalıştı. Daha sonra Robert Koleji’nde matematik dersleri vermeye başladı. 1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ilk bilim kurulu başkanı oldu.
Daha sonra gittiği Amerika Birleşik Devletleri’nde araştırma ve incelemelerde bulundu; Kaliforniya Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak görev yaptı. Türkiye’de yaşamak istemesi üzerine kendi isteğiyle 1967 yılında Türkiye’ye döndü. Döndükten kısa bir süre sonra Kanada ve Amerika’daki üniversitelerden konuk öğretim üyesi olarak teklifler aldı. Ancak kendisi bu tekliflere cevap veremeden Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nden gelen telefon bu üniversiteye atandığını ve uçak biletinin yolda olduğunu söylüyordu ve artık Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde göreve başlamıştı. 1980 yılında emekli oldu. Emekliye ayrıldıktan sonra TÜBİTAK’ın geliştirilmesinde çok emeği geçti ve TÜBİTAK’a bağlı Gebze Araştırma Merkezi’nde görev aldı. 1983-1989 yılları arasında Türk Matematik Derneği başkanlığını yaptı.

Arf, İnönü Armağanı’nı (1943) ve TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü kazandı (1974). Bu ödülü alırken yaptığı konuşmada “Bilim insanının amacı anlamaktır” hemen ardından “ama büyük harflerle anlamaktır” sözüyle kendine göre bilim insanını açıklamıştır. Onuruna yapılan cebir ve sayılar teorisi üzerine uluslararası bir sempozyum, 1990′da 3-7 Eylül tarihleri arasında Silivri’de gerçekleştirilmiştir. Halkalar ve geometri üzerine ilk konferanslar da 1984′te İstanbul’da yapılmıştır. Arf, matematikte geometri kavramı üzerine bir makale sunmuştur. Cahit Arf, 1997 yılının Aralık ayında ağır bir kalp hastalığı nedeni ile ölmüştür.
“Matematik esas olarak sabır olayıdır. Belleyerek değil keşfederek anlamak gerekir.”
Ord. Prof. Dr. Cahit Arf
Suat Hayri Ürgüplü kimdir? Suat Hayri Ürgüplü 13 Ağustos 1903 tarihinde Şam'da doğdu. Galatasaray Lisesinden sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini 1926 yılında bitirdi. Çeşitli devlet hizmetlerinde bulundu. Türk-Yunan Ahali Değiş-Tokuşu mahkemelerinde çalıştı.
İstanbul Ticaret Mahkemesi yargıçlığında bulundu (1929-1932). 1939 ve 1943'te Kayseri Milletvekili seçildi. 2. Saraçoğlu kabinesinde Gümrük ve Tekel Bakanı oldu. 1950'de tekrar parlamentoya dõndü. 1952 yılına kadar Kayseri Milletvekilliği yaptı. Avrupa İstişari Meclisi'nde başkan yardımcılığı görevinde bulundu. Çizim: Emrullah Güney (2022)
1952'de parlamentodan ayrılarak Bonn Büyükelçiliği 'ne getirildi. 1955'te Londra , 1959'da Washington , 1960'da ise Madrit Büyükelçiliğine atandı. 1961 seçimlerine katılarak Kayseri Senatörü seçildi. Cumhuriyet Senatosu nun ilk başkanı oldu. Bu görevi tamamladıktan sonra 1965 yılında partilerüstü hükümetin başkanlığını yaptı. 1966'da kontenjan senatörü seçildi. 1972'ye kadar bu görevde kaldı.
Görev Süresi: 29. T.C. Hükûmeti 20.02.1965 - 27.10.1965
Fransızca, İngilizce ve Almanca bilen Suat Hayri Ürgüplü, evli ve 1 çocuk babasıdır. Ürgüplü, 26 Aralık 1981 yılında İstanbul'da vefat etti.
Hüseyin Tutkun kimdir?
1956 yılında Sivas'ın Suşehri ilçesinde dünyaya gelen Hüseyin Tutkun, Dostlar Tiyatrosu’ nun Şişli Ümit Tiyatrosu’ nda sahnelediği “Düşmanlar” oyununda oynadığı günlerde, 1975 yılında Dostlar Korosu'na korist olarak katıldı. Bu kararı ile tiyatro yaşamı yerini müziğe bıraktı. Ruhi Su yönetiminde koro ile çok sayıda konserde ve albüm kaydında yer aldı.
İstanbul Belediye Konservatuvarı'nda (günümüzün İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı) Türk Müziği Nazariyatı; Timur Selçuk’ tan Klasik Armoni, Türk Müziği Armonisi ve Çalgı Bilgisi; Ali Perret ve Kamil Özler’ den Caz Armonisi; Orhan Dağlı’ dan bağlama; Muammer Sun’ dan Çocuk Şarkısı Besteleme; Sarper Özsan’ dan Form Bilgisi ve Ayşen Katipoğlu’ ndan Piyano eğitimi aldı.
Ruhi Su'nun 1985 yılında aramızdan ayrılmasını takip eden günlerde, 1987 yılında Ruhi Su Dostlar Korosu'nun şefliğini üstlendi.
“İstanbul Selenler Oda Korosu” nu ve “Evrensel Kültür Korosu” nu da yöneten Hüseyin Tutkun, 1990 yılında Timur Selçuk’ un “Bir Uzay Masalı” pop operasında Selçuk’ un asistanlığını yaptı.
Hüseyin Tutkun oyun müzikleri de besteledi. Haldun Taner’ in “Vatan Kurtaran Şaban”, Mine Bayrakeri’ nin “Dost- Yanar içim, Göynür Özüm”, Aynur Tutkun’ un 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü için senaryosunu yazdığı “Ben Kadınım” oyununun müzikleri de Tutkun’ a aittir.
1993 Sivas olaylarında sağ kurtulan aydınlardan Zerrin Taşpınar’ ın katliamı anlatan “Tavra” ırmak şiirini besteledi.1998 yılında bu yapıtıyla Sevda Cenap And Vakfı’ nın “Özel Özendirme Ödülünü” aldı.
2000 yılında Çerkezköy'e yerleşen Tutkun burada kurduğu müzik uygulama atölyesinde çocuklar ve yetişkinler için korolar ve orkestralar kurdu ve yönetti. Bu gruplarla Ankara ve İstanbul'da çok sayıda konser verdi.
Koro için çok sesli koro müzikleri besteleyen Hüseyin Tutkun'un birçok yapıtı bugün Ruhi Su Dostlar Korosu'nun konser repertuvarında yer alıyor.
26 Aralık 2019'da vefat eden Hüseyin Tutkun 27 Aralık Cuma günü Çerkezköy Kapaklı Organize Sanayi Emlak Konutları Sivrioğlu Camii'nde kılınan öğle namazını takiben İstanbul Hasdal Mezarlığı'ndan son yolculuğuna uğurlandı.