Bilmek isteyeceğiniz 16 Haber

Güne başlarken bilmek isteyeceğiniz en önemli 16 Haber

16 Ağustos 2021 Pazartesi

1 Amerika’nın ikinci Vietnam’ı: Taliban Kabil’e girdi, Afgan hükümeti çöktü; herkes kaçmaya çalışıyor Amerika, bundan 20 yıl önce işgal ettiği Afganistan’ı daha tam terk edemeden 70’li yıllardaki Vietnam bozgunu benzeri bir bozgun yaşadı. The New York Times bu büyük bozgunu web sitesinde birinci sayfasının neredeyse tamamını konuya ayırarak duyurdu. Afganistan’da Taliban güçleri, daha Amerika çekilmesini tamamlayamadan başkent Kabil’e girdi. 20 yıl önceki işgalin ardından ülkede oluşturulan yönetimin son devlet başkanı Eşref Gani ülkeden kaçtı; trilyonlarca dolar harcanarak kurulan Afgan ordusu, Türkiye dahil pek çok ülkenin “eğittiği” Afgan polisi dağıldı, üniformalarını attı. Taliban neredeyse tek kurşun sıkmadan birkaç hafta içinde ülkenin tamamının hakimi oldu. Taliban’ın Kabil’de ateş açmayacağını ve isteyen herkesin şehirden ayrılmasına izin vereceğini söylemesi sonrası büyük bir kaos oluştu. Amerikan helikopterleri 70’li yıllarda Saygon’da olduğu gibi ardı ardına kalkarak Kabil’deki Büyükelçiliği boşalttı, binadan Amerikan bayrağı indirildi. Amerikan Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ise “Bu Saygon değil” dedi, ülkesinin Afganistan operasyonunun “başarılı” olduğunu savundu. Bu arada Taliban da Kabil’deki Başkanlık Sarayı’na girerek buraya kendi bayrağını çekti. Kaosların en büyüğü Türk askerinin denetimindeki Kabil Uluslararası Havaalanında yaşandı. Geceden gelen bazı videolarda binlerce Afganlı sivilin piste doluştuğu ve uçaklara binmeye uğraştığı görülüyordu. Bu arada Kabil’deki Taliban güçlerinin ilk yaptığı şeylerden biri, Kabil’deki cezaevinin kapılarını açmak ve herkesi serbest bırakmak oldu. Cezaevinden salıverilenler arasında 20 yıllık işgal sırasında hapse atılan El Kaide ve DAEŞ militanları da bulunuyor. Amerikan yönetimi ise Kabil’deki tahliyelere odaklanmış gözüküyor. Tahliyelerdeki güvenliği sağlamakla görevli Amerikan askeri sayısı 1000 kişi daha arttırıldı ve 6 bine ulaştı. Taliban ile Amerikan askerleri arasında şu ana kadar herhangi bir çatışma yaşanmadı.

2 Türk Büyükelçiliği Kabil Havalimanı’na taşındı Batılı ülkeler birer birer Afganistan’ı terk ederken dünyanın gözü kulağı Türkiye’nin ne yapacağına çevrildi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Afganistan’daki son durumla ilgili, “Diplomatik misyonlarımız ve tüm çalışma arkadaşlarımızla gerekli tedbirleri başından beri aldık, gerekli önlemler alınmıştır” dedi. Türk birlikleri halen Kabil Havalimanı’nda üstlenmiş durumda. Bir ara iki bine kadar yükselen asker sayısı şu anda 648. Ayrıca Kabil Büyükelçiliği ile birlikte Mezar-ı Şerif Başkonsolosluğu ve Herat Başkonsolosluğu’nda Özel Harekat polisleri görev yapıyor. Elçilik çalışanları, faaliyetlerini Kabil Havalimanı bölgesinde yürütmeye başladı. NATO, Kabil Havalimanı’ndan tüm uçuşların askıya alındığını duyurdu. Taliban, ülkede Türkiye dahil yabancı güçleri istemediğini bir kez daha yineledi. Taliban’ın önemli isimlerinden Molla Muhammed Yakup “Türkiye’yi bir düşman olarak değil müttefik olarak görüyoruz. Yakın ilişkiler kurmak istiyoruz ama Erdoğan’dan bize karşı saygılı olmasını arzuluyoruz” diye konuştu. BBC Türkçe, Türkiye’nin bundan sonra nasıl bir yol izleyeceğini haberleştirdi.

3 Kabine bir ay sonra toplanıyor: Yüz yüze eğitim ve aşı yasakları gündemde Cumhurbaşkanlığı Kabinesi uzun bir aradan sonra bugün toplanıyor. Gündemde iki kritik konu var. Okullarda yüz yüze eğitim başlayacak mı? Aşı olmayan kişilere ne tür kısıtlamalar getirilecek? Aşı olmayan kişilerin kapalı mekanlara girişinin yasaklanabileceği belirtiliyor.

4 CHP milletvekili dağlara tırmanıp videosunu çekti: HES patlamamış, neredeyse tamamen yok olmuş Selin yıkıp geçtiği Kastamonu’nun Bozkurt ilçesinde “HES kapaklarının patladığı” iddia edilmiş, söz konusu santralın sahibi şirket olan Tesla Enerji’den yapılan açıklamada ise Ezine Çayı üzerinde faaliyet gösteren hidroelektrik santralinin su depolaması bulunmayan, regülatör tipli bir hidroelektrik santrali olduğu, dolayısıyla açılabilecek veya ani gelen suyun şiddetiyle patlayacak bir kapağının olmadığı belirtilmişti. CHP Kastamonu Milletvekili Hasan Baltacı sosyal medya hesabından HES’in görüntülerini içeren bir video paylaştı. “Aşırı yağış dolayısıyla bu dağlardaki küçücük küçücük vadilerde biriken sular buraya doğru hızla akmış ve regülatörle iletim kanallarını paramparça etmiş” dedi. Gerçekten de, Baltacı’nın çektiği video ve paylaştığı fotoğraflarda nehirden akan suyun gücüyle elektrik üretmek üzere kurulmuş olan santraldan geriye pek bir şey kalmadığı görülüyor. Santralın bir su depolama alanı, yani “baraj gölü” yok ama iddiaya göre santrala gelen dere sularının akış şiddetini arttırmak için cibar dağ ve vadilerin topografyası değiştirilmiş, suyu şiddetli akıtmak için beton kanallar yapılmış. Sözcü yazarı Çiğdem Toker, HES’in sahibi şirketle ilgili ve açılan davalar hakkında bazı sorular sormuş.

5 Sel felaketinde ölü sayısı 64’e çıktı, bir müteahhit gözaltında! Bartın, Kastamonu ve Sinop’ta meydana gelen sel felaketinde her geçen gün hasar büyüyor. Ölü sayısı Kastamonu’da 54, Sinop’ta 9 ve Bartın’da 1 oldu. Yaralı 8 kişinin tedavisi sürüyor. 77 kişi halen kayıp. Kastamonu Belediye Başkanı kayıp sayısının daha fazla olabileceğini söyledi. Kastamonu’da başlatılan soruşturmada yıkılan tek binanın müteahhidi hakkında gözaltı kararı verildi. 6 Türkiye, ekonomik özgürlük endeksinde 76. sıraya geriledi Ülkeler için sürdürülebilir büyüme ve refah seviyelerinin göstergesi olarak kabul edilen Ekonomik Özgürlük Endeksi 2021 raporunu yayımladı. Türkiye, ABD merkezli düşünce kuruluşu Heritage Vakfı ile The Wall Street Journal gazetesinin her yıl yayınladığı ekonomik özgürlük sıralamasında bu yıl 178 ülke arasında 76’ncı oldu. Bu yıl yine birinci sırada Singapur yer aldı. Ardından sırasıyla, Yeni Zelanda, Avustralya, İsviçre, İrlanda, Tayvan geldi. Kuzey Kore endeksin son sırasında yer alırken bir üst basamakta Venezuela var. Endekse göre, Türkiye ekonomik özgürlük alanında son bir yıl içinde binde 4 puan kaybetti ve geçen yıla göre beş basamak birden düştü. Endekste Filipinler, Kuveyt, Guatemala gibi ülkeler Türkiye’nin üzerinde.

7 Sümela Manastırı’nda Meryem Ana ayini Türkiye’nin en önemli inanç merkezlerinden Sümela Manastırı’nda, Hıristiyan dünyasında Meryem Ana’nın göğe yükseliş günü olarak kabul edilen gün için ayin yapıldı. Ayini Fener Rum Patriği Bartholomeos yönetti. Ayin nedeniyle Trabzon Maçka girişin yoğun güvenlik önlemi alındı. Bartholomeos, 90 yıllık aradan sonra 2010’da ilk ayine izin veren Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür etti. “Bu yıl yaşadığımız çevre felaketlerinin, sellerin, yangınların, pandeminin yarattığı acıların bir daha yaşanmaması için buraya merhamet dilemeye geldik” dedi. Rum Patrik, Trabzonspor logolu maske taktı.

8 Şempanzeler birbirine selam veriyor, ayrılırken vedalaşıyor Bilim insanları, şempanze ve bonobo türü maymunların hemcinsleriyle etkileşim başlatıp bitirmek için selamlamayla veda anlamına gelen davranışlar sergilediğini tespit etti. Araştırma ekibi, bu davranışların şimdiye kadar insan haricindeki hiçbir canlıda görülmediğini söyledi.

9 Mesut Özil ilk golünü attı, Fenerbahçe üç puanla başladı Ali Koç’un ikinci başkanlığı döneminde sezona mutlak şampiyonluk parolasıyla başlayan Fenerbahçe, Süper Lig’in yeni takımı Adana Demirspor’a konuk oldu. Sarı lacivertli takım, ikinci yarının başında yıldızı Mesut Özil’in attığı tek golle maçtan 1-0 galip ayrıldı. Ve lige üç puanla başladı. Geçen sezon İngiltere’den Fenerbahçe’ye transfer olan Mesut Özil, Fenerbahçe formasıyla ilk golünü attı. Balotelli’li Adana Demirspor’a sık sık az adamla yakalanan Fenerbahçe’de, stoper Szalai çok iyi oynadı.

10 Kılıçdaroğlu: Sel raporuna rağmen önlem alınmamış CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Sinop’tan sonra en çok can kaybının olduğu Kastamonu’nun Bozkurt ilçesine gitti. Bu sırada karşılaştığı İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’dan bilgi aldı. CHP lideri “2019 yılında bu bölge için taşkın, sel raporu hazırlanmış, ciddi bir önlemin alınmaması devletin iyi yönetilmediği anlamına gelir. Peki nasıl olur da bütün bu gerçekler bilindiği halde dere kenarlarına yapılaşmaya izin verilir?” diye sordu.

11 Karadeniz’de tomruk adaları oluştu Kastamonu ve Sinop’taki sellerde hasarın bu kadar büyümesinin ve ölü sayısının artmasının başlıca nedeni, uygunsuz yerlerde depolanan tomrukların sel sularıyla sürüklenmesi. O tomruklar akarsuyla birlikte Karadeniz’e ulaştı. Bazen deniz kıyısında bazen de denizin ortasında artık öbek öbek tomruk var. 12 Ayancık’ta selin fotoğrafı Türkiye’nin Osmanlı zamanından beri en önemli kereste üretim merkezlerinden biri olan Sinop’un Ayancık ilçesi, mevsim başında kesilen ağaçların biriktiği tomruk depolarının konumu nedeniyle büyük felaketi yaşadı. Havadan çekilen fotoğraflar selin nasıl bir etki gösterdiğini sergiliyordu.

13 Eski kaymakam: Beni dinleselerdi böyle olmazdı Selde 9 kişinin can verdiği Sinop Ayancık’ta felaketin göz göre göre geldiği ortaya çıktı. Ayancık’ın eski Kaymakamı Çağlayan Kaya, bundan 5 yıl önce Orman İşletme Müdürlüğü’nün derenin kenarında izinsiz şekilde tomruk deposu kurduğunu tespit etti. Kaya, selde yıkıcı etkiyi arttıracağı için depoyu dağ yamacına taşımak istedi. Ancak muhtarlar ve köylüler “Kaymakam ekmeğimizle oynuyor” diye ayaklanınca Kaya tayinini istedi. Kaya “Dediğim şekilde müdahale edilse üç köprü, pazar yeri ve sanayi sitesi yıkılmazdı. Tomruklar hasar vermezdi” dedi. İsmail Saymaz’ın haberi...

14

İmamoğlu: İstanbul’da dere yataklarında yüzbinlerce nüfus yaşıyor CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile birlikte Karadeniz’deki sel bölgelerini ziyaret eden İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, megakentle ilgili çarpıcı bir bilgiyi gündeme getirdi. İmamoğlu “Şu an dere yataklarında -isim vermeyim- altı, yedi tane yatakta yüzbinlerce nüfus yaşıyor. Ayamama çevresini komple yeşil alan şeklinde tasarlıyoruz” dedi.

15 Prof. Görür’den ‘örgülü akarsu’ uyarısı Bilim Akademisi Üyesi ve İTÜ Jeoloji Mühendisi öğretim üyesi Prof. Dr. Naci Görür, Karadeniz’deki sel felaketi sonrasında sosyal medya hesabından uyarılarda bulundu. Karadeniz Bölgesi’ndeki akarsuların çoğunlukla “örgülü” tabir edilen akarsular olduğunu belirten Prof. Görür “Bu tür akarsu kenarlarında ve taşma ovalarında yapılaşma yapılmamalı, akarsu vadilerine malzeme depolayarak sel etkisi artırılmamalı, akarsu yatakları daraltılmamalı, yönü değiştirilmemeli, riski artıracak baraj ve HES yapılmamalı, heyelanın tetiklenmemesi için ağaç kesimi yapılmamalı” dedi.

16 İstanbul depreminde 48 bin bina ağır hasar görecek İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin deprem raporuna göre; 7,5 büyüklüğündeki depremde 48 bin bina ağır ve çok ağır hasar görecek. 150 bine yakın bina orta hasarlı hale gelecek. Matematiksel olarak yapılan bu tahminin gerçekçiliği 39 ilçedeki binalarda demir kalitesi, beton dayanıklılığı gibi birçok konuda yapılan incelemeyle tespit edildi. İstanbul Şehircilik Atölyesi Müdür Yardımcısı Hasan Hüseyin Aydoğdu “İstanbul’da 1 milyon 160 bin bina bulunuyor. 800 bini 2000 yılı öncesinde yapılmış durumda. İstanbul içerisinde 48 bin bina en son yapılan kayıp tahmin çalışmamıza göre ağır veya çok ağır hasar alacak durumda” dedi.