Bilmek isteyeceğiniz en önemli 10 Haber
Güne başlarken bilmek isteyeceğiniz en önemli 10 Haber
1 İcra dosya sayısı bir yılda yüzde 30 arttı, İstanbul’da bebekler dahil iki kişiden biri icralık Ekonomik kriz icra dosyalarına yansıdı. Türkiye’de borçlu sayısının artmasıyla birlikte adliyelerdeki icra takip dosyaları da yetişilemez bir hale geldi. Cumhuriyet gazetesinden Nagihan Yılkın’ın haberinde, “Ulusal Yargı Ağı (UYAP) verilerine göre bir yılda icra dosya sayısı yüzde 30 oranında arttı” deniyor. Habere göre, icra dairelerinde devam eden dosya sayısı 23 milyon 511 bine çıktı. 2022 yılbaşından beri icra ve iflas dairelerine toplam 2 milyon 657 bin yeni dosya geldi. Her gün 18 bin dosya açılıyor. İstanbul nüfusu 16 milyon, 8.2 milyon icra dosyası var. İzmir’de 4,3 milyon insan yaşıyor, 1,6 milyon icra dosyası var. Neredeyse çalışma çağındaki herkese 1 icra dosyası düşüyor. Ankara’da 2 milyon, Antalya’da 1 milyona yakın dosya var.
2 Dolar 15,92’yi, Euro 17 lirayı gördü Merkez Bankası müdahalesiyle gün içinde 15.80’in altına çekilen ABD Doları akşam saatlerinde yükselişe geçerek 15,92 TL’yi gördü. Euro da aynı saatlerde 17 lirayı geçti. TL’nin ABD Doları ve Euro karşısındaki son kayıplarının nedenlerinden birinin, kabine toplantısından sonra Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın açıklamaları arasında, piyasada konuşulan “enflasyona endeksli bono, süper bono” gibi bir enstrümanın yer almaması olduğu yorumları da yapıldı. ABD Doları’nın gün içinde bir süre 15.80’in altına çekilmesi de, Merkez Bankası müdahalesi tartışması yaratmıştı. T24 yazarlarından ekonomist Uğur Gürses, Twitter hesabından, “TCMB bilançosuna bakılırsa 20 Mayıs günü kur 16’yı geçmesin diye net 1.5 milyar dolar eritilmiş” bilgisini paylaşmıştı.
3 Hubble teleskopunun 30 yıllık verisi, kozmologların kafasını fena karıştırdı İçinde yaşadığımız evrenin bir başlangıcı var mı ve eğer varsa evrenimiz kaç yaşında? Şu an geçerli teori, evrenimizin Büyük Patlama adı verilen bir başlangıcı olduğunu ve yaşının da yaklaşık 13,8 milyar yıl olduğunu söylüyor. Bu teori, önce Albert Einstein’ın genel görelilik teorisi denklemlerinden, sonra da 1920’lerde Amerikalı büyük astronom Edwin Hubble’ın evrenimizin genişlemekte olduğunu keşfetmesinden geliyor. Evet, evrenimiz genişlemeye devam ediyor ama hangi hızda? Yıllardır evrenin geometrisiyle uğraşan kozmologlar bu soruya bir yanıt vermeye çalışıyorlar. Daha önce Avrupa’nın uzaya gönderdiği Planck görev aracı, evrenin yaratıldığı dönemden kalma kozmik arka plan ışımasını uzun yıllar inceledi ve evrenin genişleme hızının “mega parsek” başına saniyede 67.5 kilometre olduğunu hesapladı. Ancak bir de uzaydaki gözümüz olan Hubble Teleskopu var. Bu teleskobun 30 yıl boyunca topladığı veriler incelendi ve kozmologların kafası karıştı. Çünkü buna göre evrenin genişleme hızı “mega parsek” başına saniyede 73 kilometreyi buluyordu, yani çok daha hızlıydı. Ama aynı Hubble teleskopu evrenin daha “eski” bölgelerinde genişleme hızının çok daha yavaş olduğunu, saniyede 67.5 kilometreye kadar düştüğünü de hesapladı. Yani evrenin iki ayrı genişleme hızı olabilir, dış bölgeler daha hızlı genişliyor, içerideki bölgeler ise daha yavaş hareket ediyor olabilir. Burada kullanılan “mega parsek” ışığın 3,26 milyon yılda kat ettiği yola eşit bir kozmolojik ölçüt.
4 Erdoğan’dan Suriye’ye operasyon sinyali Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin Kuzey Suriye’ye yeni bir askeri operasyona girişebileceğini ima etti. Erdoğan, dün akşam kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamaların arasına Suriye’deki duruma ilişkin bazı cümleleri de kattı, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bir hazırlık sürdürdüğünü ve “Kuzey Suriye’deki güvenli bölgeleri birleştirme-genişletme” arayışında olunduğunu söyledi. Bu sözler, Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle ağırlığını azalttığı Suriye’de Türkiye’nin “bir fırsat” gördüğü şeklinde yorumlandı. Türkiye ile ABD arasında NATO genişlemesi bağlamında yaşanan anlaşmazlığın Suriye’ye nasıl yansıyacağı ise henüz bilinmiyor. Ama Türkiye’nin 1 milyon Suriyeliyi geri göndermek için bu ülke içinde evler yapacağını açıklamasına hem Suriye rejimi hem de PKK ile bağlantılı YPG tepki göstermiş, Türkiye’yi “Bölgede demografiyi değiştirmeye çalışmak”la suçlamıştı. Rusya’dan ise bu konuda herhangi bir tepki gelmedi.
5 İstanbul’un göbeğinde dakikalarca silahlı çatışma Beyazıt Meydanı ve bitişiğindeki Kapalıçarşı İstanbul’un tarihi merkez noktalarının başında geliyor. Dün sabah burada, Kapalıçarşı’nın Beyazıt Kapısı ile Sahaflar Çarşısı’nın girişinin tam arasında kalan Çadırcılar Caddesinde iki esnaf grup arasında yıllardır devam eden husumet silahlı çatışmaya dönüştü. Polisin de geldiği çatışma dakikalarca devam etti, çok sayıda vatandaş tarafından cep telefonuyla da kameraya alındı ve dün gün boyunca bu görüntüler elden ele dolaştı. Çatışmaların sonunda biri polis memuru 7 kişi yaralandı. Yaralılardan birinin durumu ağır. Çatışma sonrası bölgede operasyon yapan polis 27 şüpheliyi gözaltına aldı.
6 The New York Times inanılmaz bir gazetecilik yaptı, belki bir ülkeyi kurtaracak Amerika’nın ve dünyanın en saygın gazetelerinden biri olan The New York Times geçtiğimiz günlerde Haiti ile ilgili inanılmaz genişlikte bir dosya haber hazırladı ve dünyanın her yerindeki okuyucularına duyurdu. Haberin özü, Haiti’deki Afrika kökenli köle tarım işçilerinin 1791 yılında ayaklanıp Fransız yönetimini devirmesi ve böylece kölelikten bağımsızlığa geçen ilk devlet olması ama bu olaydan 20 yıl sonra bir Fransız donanmasının Haiti kıyılarına gelip “Ya bize para verirsiniz ya da bu adayı yeniden işgal ederiz” demesini, Haiti’nin tazminat ödemeyi kabul etmesini ve o tazminatın Haiti’nin bugüne kadar varan fakirliğinin başlıca sebebi olmasını anlatıyor. Haiti’yi sadece Fransızlar soyup soğana çevirmemiş, 20. yüzyılın başında aynı işi bu kez ABD yapmış. Haiti’den çalınan servet, örneğin Paris’in sembolü Eyfel Kulesi’nin inşaatına kadar yaramış. The New York Times bu haber için dört kişilik bir ekibi 1 yıl boyunca çalıştırmış. Gazetenin haberi, en başta Haiti olmak üzere dünyanın pek çok yerinde yankılandı. Haberde adı geçen Fransız bankası Crédit Industriel et Commercial konuyu araştıracağını duyurdu bile. Kim bilir, belki Haiti makus talihini yenmeye bu haberle birlikte başlayacak. “Ransom” yani “Fidye” adını taşıyan kapsamlı haberden 6 önemli konuyu The New York Times’ın özetinden okumak isterseniz burada.
7 Erdoğan Yunanistan Başbakanına çok kızdı: Benim için artık öyle biri yok Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün dış politika konusunda bir dizi önemli açıklama yaptı. Açıklamaların ağırlığı bekleneceği gibi NATO’da yaşanan veto kriziyle ilgiliydi. Erdoğan, gündüz Gölcük tersanesinde katıldığı denizaltılarla ilgili bir törende “NATO için bedel ödeyen bir ülke olarak milli güvenliğimize dair hususlarda ucu açık, diplomatik ifadelerden ziyade somut adımlar görmek istiyoruz” diye seslendi ve ekledi: “Temel güvenlik hassasiyetlerinin gözetilmediği bir genişleme politikasının ne bize ne de NATO’ya hiçbir hayrının dokunmayacağına inanıyoruz.” Akşam ise kabine toplantısı çıkışı basın toplantısında konuşan Erdoğan, İsveç’i “teröre destek veren ülke” olarak tanımladı ve “Teröre destek veren bir ülkenin NATO’da yer almasını biz kabul edemeyiz dedik” diye konuştu. Erdoğan ayrıca Yunanistan Başbakanı Miçotakis hakkında ağır konuştu. Erdoğan, “Şu anda AB ülkelerine 400 milyar Avro borcu olan bir Yunanistan var. F-16’ları Türkiye’ye vermeyin diye ABD’ye telkinde bulunan bir Yunanistan ile karşı karşıyayız. Bundan sonra benim için Miçotakis diye birisi yok. Kendisiyle böyle bir görüşme yapmayı asla kabul etmiyorum. Çünkü biz sözünde duracak, şahsiyetli, onurlu siyasetçiler ile yola gideriz. Bundan sonrasını Miçotakis kendisi düşünsün. Kimlerle görüşecekse, kimlere nasıl üsler kurduracaksa buyursun kurdursun; biz bize yeteriz. ABD herhalde Yunanistan’ın lafına göre hareket etmeyecektir” dedi.
8 Rusya’nın ‘revizyonizmi’ sınır tanımıyor: Orwell totaliterizmi değil liberalizmi anlatmışmış Ukrayna işgaline başladığından beri Rusya inanılmazı inanılır yapmaya uğraşıyor. Ukrayna’yı “Nazilerin yönettiğini” söyleyen, Ukrayna Cumhurbaşkanı’nın Yahudi olduğu hatırlatılınca “Hitler’de de Yahudi kanı vardı” diyen Rusya’nın “revizyonizmi”nin son hedefi büyük İngiliz yazar George Orwell ve onun ünlü romanı 1984 oldu. Rus Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakarova, Yekaterinburg’da halka açık olarak yaptığı konuşması sırasında, halktan bir kişi, Rusya’da Orwell’in romanının günümüz uyarlamasını yaşadıklarını öne sürdü. Zakharova ise cevap olarak, “Orwell Sovyet Rusya hakkında yazmadı, bizimle ilgili değildi” dedi. “İçinde yaşadığı toplum hakkında, liberalizm fikirlerinin çöküşü hakkında yazdı. Sen, Orwell’in Sovyet Rusya hakkında yazdığına inandırıldın” açıklamasında bulundu. Zaharova şöyle devam etti: ”Uzun yıllar boyunca Orwell’in totalitarizmin dehşetini anlattığına inandık. Bu en büyük küresel sahtekarlıklardan biri […] Orwell [1984’ü] liberalizmin sonu hakkında yazdı. Liberalizmin insanlığı nasıl bir çıkmaza götüreceğini tasvir etti.” Orwell’in yayınlandığı günden beri her dilde milyonlarca satan romanı 1984 totaliter bir gelecekte birey olmaya çalışan ve aşık olan bir kahramanı anlatıyor.
9 “Dünyanın en hızlı ve uzun menzilli” iş jeti geliyor Kanadalı uçak üreticisi Bombardier, “Global 8000” adıyla yeni bir uçak geliştirmekte olduğunu duyurdu. 19 yolcu kapasiteli olacak bu yeni iş jeti neredeyse ses hızı kadar bir hızla, Mach 0,94 ile uçacak ve 15 bin kilometreye yakın menzili olacak. Aynı şirketin yaptığı Global 7500 model uçak bu ayın başında yapılan bir denemede ses hızını aşarak Mach 1.015’e yükselmişti. Yani Global 8000 de zaman zaman ses hızının üzerinde uçarsa kimse şaşırmayacak.
10 Ali Koç, Rasim Ozan Kütahyalı’nın programına katıldı, mahalle karıştı Fenerbahçe Başkanı Ali Koç dün akşam BeyazTV’deki ünlü “Derin Futbol” programının konuğuydu; pek çok konuda pek çok önemli açıklama yaptı. Ancak Koç’un programdaki sözleri kadar katıldığı program da önemliydi; çünkü programın sahiplerinden biri olan Rasim Ozan Kütahyalı ile Fenerbahçe camiası arasında yıllardır devam eden bir husumet var. Sıkı bir Galatasaraylı olduğunu gizlemeyen Rasim Ozan Kütahyalı’nın programına katılacağı açıklanınca Ali Koç’a tepki yağdı ama o tepkileri dinlemedi, programa katıldı. Program içinde Rasim Ozan Kütahyalı ile Ali Koç arasında zaman zaman gergin anlar yaşandı ama olay büyümedi.