Aycan Giritlioğlu, Cemil Cem, Turan Güneş, Şaziye Moral, Şevket Rado, Kemal Ilıcak, Meral Okay

Bugün 9 Nisan. Aycan Giritlioğlu, Cemil Cem, Turan Güneş, Şaziye Moral, Şevket Rado , Kemal Ilıcak ve Meral Okay'ın ölüm yıldönümleri. BRT Yayın Grubu olarak bu değerlerimizi saygıyla, sevgiyle anıyoruz. Aycan Giritlioğlu kimdir? 30 Ağustos 1940 tarihinde Ankara’da doğdu. 1977’de TRT Haber Dairesi Başkanlığı görevinde bulundu. 12 Eylül cuntası tarafından “sakıncalı” olarak damgalanıp dışlanan 101 kişinin arasındaydı. Nokta dergisinin Ankara temsilcisi olarak görev yaptı. Tomris Giritlioğlu ile evliliğinden Ilgaz Giritlioğlu adında bir oğlu oldu. Aycan Giritlioğlu 9 Nisan 2023’de Bodrum'da yaşamını yitirdi. 12 Nisan'da Ankara'da toprağa verildi. Cemil Cem kimdir? Cemil Cem 1882 yılında İstanbul'da doğdu. Mekteb-i Sultani'de (Galatasaray Lisesi) okudu. Daha sonra Vefa İdadisi'nden mezun oldu. Aynı yıl Mekteb-i Hukuk'a girdi. Dışişlerinde görevli olarak Fransa'ya gitti. Bu sırada Paris'te Siyasal Bilgiler Okulu'nun derslerini izledi. 1908'de İstanbul'da yayımlanmaya başlayan Kalem dergisine karikatürler gönderdi. Karikatürlerinde altyazıya da önem veriyordu. Cemil Cem 1910'da İstanbul'a döndü ve aynı yıl ünlü mizah dergisi Cem dergisini çıkarmaya başladı. Özellikle portre karikatürleri çizdi ve karikatürlerinde devlet adamlarının kişiliklerinin ve dış görünüşlerinin en belirgin yanlarını ustaca yansıttı. 1912'de, Balkan Savaşları'ndaki yenilginin ardından dergiyi kapatarak Avrupa'ya gitti. Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul'a döndü ve 1925'e değin Sanayi-i Nefise Mektebi'nde (bugün Mimar Sinan Üniversitesi) müdürlük yaptı. Cem'i 1927'de yeniden yayımlamaya başladı. Vergileri eleştiren bir karikatürü nedeniyle yargılandı. Recep Peker'i konu alan bir karikatürü nedeniyle de dergisi 1928'de kapatıldı ve karikatür yayımlaması yasaklandı. Bir süre İstanbul Belediye Şehir Meclisi üyeliği yaptıktan sonra evine çekilen Cem zamanını resim yaparak geçirdi. 9 Nisan 1950'de İstanbul'da öldü. Turan Güneş kimdir? Kandıra 1921 - Çanakkale 1982 Galatasaray Lisesi ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu, Paris Hukuk Fakültesinde Doktora. 1945 de İstanbul Hukuk Fakültesinde Asistan, 1954 de Doçent olarak görev yapmış, 1954 - 1957 de Demokratik Partiden Kocaeli Milletvekili, 1956 da Hürriyet Partisi kurucu üyesi, Hürriyet Partisinin Cumhuriyet Halk Partisine Katılması ile C.H.P. Yönetim Kurulu üyesi, 1961 de Kurucu Mecliste C.H.P. temsilcisi olarak bulunmuş, daha sonra Siyasal Bilgiler Fakültesinde İdari Hukuku Profesörü olmuştur. 1973 de Kocaeli Milletvekili seçilmiş ve I. Bülent Ecevit Hükümetinde Dışişleri Bakanı olduğu 1974 döneminde Kıbrıs Barış Harekatı gerçekleştirilmiştir.1977 de II. Bülent Ecevit Hükümetinde Başbakan Yardımcısı olmuş, 12 Eylül 1980 sonrasında Parlementonun dağıtılması ve Milletvekilliği sona ermesine rağmen Avrupa Konseyinde Türkiye'yi temsil etmiştir. 9 Nisan 1982'de Çanakkale'de vefat etti. Eserleri :Bilimsel yapıtlarının yanında, "Araba devrilmeden önce" (1982) adlı bir eseri vardır. Şaziye Moral kimdir?
1903 yılında Bulgaristan'da doğan Şaziye Moral, Balkan Savaşı’ndan sonra Rumeli göçmenleri arasına katılarak İstanbul'a geldi. Doğduğu zaman annesini, birkaç yıl sonra ise babasını kaybeden Moral, akrabalarının yanına sığındı. İlk ve ortaöğrenimini Kocamustafapaşa'da okuduktan sonra lisenin son senesinde akrabalarına yük olmamak için çalışmaya karar vererek okulu bıraktı. Beyazıt'ta Hizmet-i Umumiye Acentası'nda memur olarak çalışmaya başladı. Sahne hayatına da bu acentanın oluşturduğu Yeni Hayat Tiyatrosu ile başladı.


Uzun zaman sonra Yeni Hayat Tiyatrosu dağıldı. Tiyatroyu yeniden kurmak isteyen ve eleman takviyesi yapmak isteyen İsmail Faik, Şaziye Moral'a teklif götürdü. Türk kadınının sahneye çıkmasının yasak olduğu bir dönemde oldukları için Şaziye Moral ilk başta tereddüt etse de, teklifi kabul etti. ‘BİZİM DEVRİMİZ İDEALİZM DEVRİYDİ’
1919 yılında Cemal Yakup'un Kırık Kalp adlı oyunu ile ilk kez sahneye çıktı. Ancak bu oyundan sonra “Müslüman kadın sahneye çıkamaz” diyen bir grup tarafından karakola götürüldü. Fakat Şaziye Moral'ın içindeki tiyatro aşkına kimse dur diyemedi. Moral, mahkemeden beraat ettikten sonra Anadolu turnesine çıktı, döndüğünde ise İstanbul Şehir Tiyatrosu’na girdi. Şaziye Moral, 1963 yılında Ses Dergisi’ne verdiği bir röportajda o dönem yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Kadıköy'de otururdum. O kadar az para alırdık ki, param yetmediği için, iskeleye yayan giderdim. Köprüde vapurdan iner Şehzadebaşı Ferah Tiyatrosu'na, oradan da Tepebaşı'na, İstanbul Şehir Tiyatrosu'na ve provalar itince, Tepebaşı'ndan köprüye yine hep yürürdün. Piyesler 3-4 gün oynardı. Gayet sıkı çalışırdık. Ama aldığımız maaş, bir yol masrafını dahi problem haline getirirdi. Şimdi o günler geçti. Yeni başlayanlar aynı sıkıntıları çekmiyorlar. Bizim devrimiz idealizm devriydi. Şimdi realizm çağındayız.”
1977 yılında emekli olana kadar iki yüze yakın oyunda ve seksenden fazla filmde oynadı. 9 Nisan 1985 yılında, 82 yaşında İstanbul'da vefat etti.
Şevket Rado kimdir? Şevket Rado 21 Nisan 1913’te Makedonya, Üsküp’te doğmuştur. İstanbul’da Vefa Lisesini bitirmiş ve sonra da Hukuk eğitimi almıştır. Üniversite öğrencisiyken Son Posta gazetesine girerek edebiyatla ilgilenmeye başlamıştır. Daha sonraları Akşam Gazetesine geçmiş ve bu gazetede 25 yıl boyunca muhabirlik, fıkra yazarlığı, yayın müdürlüğü yapmıştır. Gazetecilik mesleği dışında Sosyoloji ve Edebiyat öğretmeni olarak çalışmış, I.Ü.Gazetecilik Enstitüsünde “Yazı Türleri” hocalığı ve 5 yıl süre ile İstanbul Radyosunda her hafta aile sohbetleri programları yapmıştır. Şevket Rado’nun tüm Türkiye tarafından tanınmasını sağlayan asıl çalışması 1956 yılında çıkardığı Hayat dergisi olmuştur. Hayat dergisi ilk sayısında 193.000 adet satarak Türkiye’de rekor kırmıştır. Şevket Rado, derginin son sayısına kadar her hafta sohbet köşesinde yazılar yazmıştır. Bu dergi dışında da çok çeşitli dergilerde yazılar yayımlamıştır. 1961 yılında fasiküller halinde yayınlamaya başladığı Hayat Ansiklopedisi de büyük bir olay olmuş ve 150.000 adetten fazla satmıştır. Yazar 9 Nisan 1988 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Kemal Ilıcak kimdir? Kemal Ilıcak, 1932 senesinde Amasya’da dünyaya geldi. İlkokul, ortaokul ve liseyi Amasya’da okudu. 1952 senesinde İstanbul’a geldi ve “ Gece Postası ” gazetesinde gazeteciliğe başladı. Ardından “ Birlik ” ve “ Esnaf ” gazetelerini çıkardı. 1960 senesinde “ Tercüman ” gazetesinin sahibi oldu. Tercüman gazetesinin ekonomik sıkıntılar çektiği 1993 senesinde Kemal Ilıcak, Ömerli Barajı yakınlarındaki arsanın İLKSAN’a satışı için aracılık etmekle suçlanmıştı. Ilıcak, Sedat Çolak'ın sahibi bulunduğu AY-BA İnşaat ' a ait arazinin 120 milyar liraya alınıp, 346 milyar liraya satılmasından sorumlu tutulmuştu. Tarihe “ İLKSAN skandalı” olarak geçen bu olay kamuoyuna yansıdıktan sonra, Kemal Ilıcak beyin kanaması geçirerek 9 Nisan 1993'te Ankara'da hayatını kaybetti. Meral Okay kimdir? Asmalı Konak, Bir Bulut Olsam , Muhteşem Yüzyıl gibi başarılı dizilerin senaryolarını yazmış olan senarist, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu.
Genç kızlık adı Meral Katı olan Meral Okay, Kayseri Uzunyaylalı komşu çocukları Türkan ile Ata Katı'nın ikinci çocuğu olarak 20 Kasım 1959'da Ankara'da doğar. Çerkez kökenli bir ailenin ve hakim subay olan babasının tayinleri yüzünden şehir şehir dolaşarak geçen çocukluğu vardır. 1 yaşındayken taşındıkları Balıkesir'de İlkokula başlar, Ağrı, Çorlu, İskenderun'da devam edip Ankara'da bitirir eğitim hayatını. Liseden sonra siyaset bilimi ve kamu yönetimi okumak üzere üniversiteye girer.
Sanat dünyasıyla ilgilenmeden önce beş yıl süresinde devlet memurluğu yaptı. Bu süreçte Toprak Mahsülleri Ofisi'nin düzenlediği Dünya Bankası projelerinde ve TBMM'nin Atatürk'ün 100'üncü yaşı kutlamaları çerçevesinde kurulan bir komisyonunda yer aldı. Sonra 25 yaşında Ankara'da yükselen bir memurken Günaydın gazetesinde çalışmak üzere İstanbul'a çağrılır ve elinde bavuluyla 1983 yılında İstanbul'a gider. Günaydın'dan sonra İletişim Yayınları'nın kuruluşunda, ardından Playboy'u çıkaran ekipte yer alır. 12 Eylül döneminde Türkiye İşçi Partisi'nin üyesi ve işyeri temsilcisiydi; bu dönemde yaşadığı olayları daha sonra yapım koordinatörü ve oyuncusu olduğu Beynelmilel filminde izleyicilerine aktardı. 1984] yılında, Ankara'danken tanıştığı sinema ve tiyatroya büyük emeği geçmiş olan usta oyuncu Yaman Okay ile evlendi. Ve böylece sinema da girer hayatına. Bu evlilik, eşinin 41 yaşındayken pankreas kanseri yüzünden vefat ettiği 19 Şubat 1993 tarihine kadar devam etti. Ankara'dan İstanbul'a taşınması sanat ve yayın hayatına geçişini kolaylaştırdı. İlk olarak Günaydın gazetesinde çalışan Okay, dergi yayıncılığı, yapımcılık gibi farklı işlerde çalıştı. Sezen Aksu ile birlikte şarkı sözleri de yazan Okay, 1992 yılında, Seni Seviyorum Rosa filmindeki rolü ile oyunculuk hayatına başladı. Bir ara lokantacılık yaptı ve bir filmde yapımcılık denemesinde bulundu. Propoganda filminde basın danışmanlığı, Asmalı Konak dizisinde senaryo yazarlığı, İkinci Bahar, Yeditepe İstanbul dizileri ve O Şimdi Asker filminde oyunculuk yaparak kariyerini güçlendiren Okay, Beynelmilel filminde konsomatris olarak çıkıyor karşımıza. Popüler dizi Bir Bulut Olsam'ın senaryosunu yazdı ve dizide İnci Batur karakterini canlandırdı.Son olarak 2011 yılından 9 Nisan 2012 tarihindeki ölülümüne kadar milyonlarca kişi tarafından beğeniyle izlenen Muhteşem Yüzyıl adlı dizinin senaryosunu yazmaktaydı.. Rol Aldığı Film ve Diziler; Bir Bulut Olsam (2009) , Alia (2008), Beynelmilel (2006) , O Şimdi Asker (2002), Hiçbiryerde (2001), Koltuk Sevdası (2001), Yeditepe İstanbul (2001), İkinci Bahar (1998), Seni Seviyorum Rosa (1992) Senaryo Yazarlığı Yaptığı Film ve Diziler; Bir Bulut Olsam (2009), Fedai (2007), Asmalı Konak (2002), Yasemince (1997) Aldığı Ödüller; 14. Adana Altın Koza Film Şenliği – 2007 [En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu - Beynelmilel], 24. Siyad Türk Sineması Ödülleri - 2002 [En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu - Hiçbiryerde] Meral Okay, 9 Nisan 2012 tarihinde sabah saatlerinde akciğer kanseri nedeniyle hayata gözlerini yumdu. Senaryoları:
Yasemince (1997)
Asmalı Konak (2002)
Fedai (2007)
Bir Bulut Olsam (2009)
Muhteşem Yüzyıl (2011) Filmleri:
Bir Bulut Olsam (2009) - İnci Batur
Alia (2008)
Beynelmilel (2006) - Aydeniz Derya
İstanbul Şahidimdir ( 2004)
O Şimdi Asker (2002) - Resmiye
Hiçbiryerde (2001) - Melek
Koltuk Sevdası (2001)
Yeditepe İstanbul (2001) - Havva
İkinci Bahar (1998) - Kasap Melahat
Seni Seviyorum Rosa (1992) Yaptığı diğer işler:
Beynelmilel (2006) - Yapım koordinatörü
Körfez Ateşi (2005) - Proje danışmanı
İstanbul Şahidimdir (2004) - Proje tasarım
Akademi Türkiye (2003) - Jüri üyesi
Yarın Geç Olmayacak (2000) - Yapımcı
Propaganda (1999) - Basın ve halkla ilişkiler Meral Okay Şarkıları:
2000 - Yine mi Çiçek - Söz: Meral Okay Müzik: Ara Dinkjian
1998 - Adı Bende Saklı - Söz: Meral Okay, Sezen Aksu Müzik: Yorghos Stavrianos
1998 - Şimal Yıldızı - Söz: Sezen Aksu, Meral Okay Müzik: Sezen Aksu
1998 - Adı Menekşe - Söz: Meral Okay, Sezen Aksu Müzik: Sezen Aksu, Aşkın Arsunan
1998 - Helal Ettim Hakkımı - Söz: Sezen Aksu, Meral Okay Müzik: Goran Bregovic
1997 - Gül - Söz: Sezen Aksu, Meral Okay Müzik: Goran Bregovic
1997 - Helal Ettim Hakkımı - Söz: Sezen Aksu, Meral Okay Müzik: Goran Bregovic
1997 - Kalaşnikof - Söz: Sezen Aksu, Meral Okay Müzik: Goran Bregovic
1995 - Yaktılar Halim'imi - Söz: Sezen Aksu, Meral Okay Müzik: Fahir Atakoğlu
1995 - Var Git Turnam - Söz: Sezen Aksu, Meral Okay Müzik: A. İsahakian
1993 - Masum Değiliz - Söz: Sezen Aksu, Meral Okay Müzik: Uzay Heparı, Sezen Aksu