Bilmek isteyeceğiniz en önemli 35 Haber
Güne başlarken bilmek isteyeceğiniz en önemli depremle ilgili 35 Haber 20 Şubat 2023 Pazartesi 1
İskenderun’da kentsel dönüşüm neden yapılamadı: Masum değiliz, hiç birimiz!
Depremin en ağır hasarını yaşayan yerlerin başında Hatay geliyor. Hatay’ın pek çok ilçesi neredeyse tamamen yerle bir olmuş durumda. Bunlar içinde İskenderun da var. Üç gün önce ortaya çıkan çarpıcı bir haber, bu ilçe merkeziyle ilgili ucunda siyaset de olan çok ciddi bir kavgayı başlattı. Habere göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bizzat kendi başbakanlığı döneminde kendi hükümeti tarafından 2013 yılında İskenderun’un bazı mahalleleri “deprem riskli alan” olarak ilan edilmiş ve bu mahallelerde kentsel dönüşümün önü açılmıştı. Ama aynı Erdoğan’ın 5 Şubat 2022’de, yani depremden bir yıl önce bir Cumhurbaşkanlığı kararıyla İskenderun’un bazı mahallelerini riskli alan olmaktan çıkardığı görüldü. Bu haber sosyal medyada çok konuşuldu, Sözcü gazetesi de haberi dün manşetinden yayınladı. Fakat İskenderun’un Numune, Pınarbaşı, Esentepe, Meydan, Modernevler, Meydan ve Cumhuriyet Mahallelerindeki tartışmanın ucu aslında bu mahallelerin “riskli alan” ilan edildiği 2013 yılına uzanıyor. Sözcü’nün haberinin cevabı iktidara yakın gazete Sabah’tan geldi. Bu mahallelerde yapılacak kentsel dönüşüm, o yıldan bugüne ilçedeki siyasi kavgaların merkezinde yer alıyor; çünkü TİP’ten CHP’ye pek çok muhalif siyasetçi bölgede kentsel dönüşümü “rantsal dönüşüm” ilan etmiş ve bu yönde ciddi siyasi çalışma yapmış. Nitekim bölgede yaşayanlar da hükümetin riskli alan ilanına karşı yargıya başvurmuş ve 2017 yılında mahkeme “riskli alan” ilanını iptal etmiş. Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildikten sonra aynı bölge bu kez Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından riskli alan statüsüne alınmış, hatta İskenderun için bazı ayrıntılık mimari planlar bile çizilmiş ama işte baştaki haberdeki gibi Erdoğan bu kararı 2022’de kaldırmış. Erdoğan’ın son kararı neden kaldırdığı belli değil. Ancak Hatay’ın bugünkü Büyükşehir Belediye Başkanı CHP’li Lütfü Savaş’ın daha 2019’daki seçimde bugün neredeyse tamamen yerle bir olan Emek mahallesinde miting yapıp kentsel dönüşüme karşı çıktığı biliniyor. Bugün Hatay’daki depreme karşı en çok gayret sarf eden milletvekillerinden biri olan TİP’li Barış Atay’ın da 2013’ten beri kentsel dönüşüme karşı çıktığı biliniyor. 2
Anadolu 4 metre batıya kaydı, İstanbul’da beklenen deprem 7.6
Fransız deprem bilimci ve jeofizikçi Xavier Le Pichon Kahramanmaraş’taki depremin mekanizmasını da şöyle anlattı : “Doğu Anadolu fayı üzerindeki 7,7’lik ilk büyük deprem kuzeydeki Anadolu levhası ve güneydeki Arap levhası arasında oldu. Anadolu yaklaşık olarak 4 metre batıya kaydı. Buradaki son jeodezik harekete baktığımızda yılda ortalama 6 milimetrelik bir kayma söz konusu. Bu ne demek? Bu fayın bahsettiğimiz 4 metrelik hareketi yapacak enerjiyi biriktirmesi için 500 yıl gerekmesi demek. 1513’te Pazarcık’ta bir deprem olduğunu görüyoruz.“ Pichon tüm meslektaşlarının böyle düşünmediğini belirtmekle birlikte, kendisinin beklenen Marmara depreminin 7.6 büyüklüğünde olacağını tahmin ettiğini aktardı. 3
Enkaz başında, elde fotoğraf bekliyorlar
Deprem bölgesinde pek çok yerde arama kurtarma çalışmaları durduruldu, enkaz kaldırmaya geçildi. On ildeki her enkazın başında ise müthiş kalabalıklar var. Pek çok kişi, ellerinde enkaz altındaki yakınlarının fotoğrafıyla bekliyor. İşte onlardan biri, Antakya’daki Çağ Apartmanı’nın enkazının önünde bekleyen Cahit Aşkar. Cahit Aşkar’ın oğlu Muhammet (25), kızı Merve (28) ve eşi Ayşegül Aşkar, depreme apartmanda yakalandı. Aşkar’ın kızı enkazdan sağ çıkarıldı, oğlunun cansız bedeni bulundu, eşine ise hala ulaşılamadı . Eşinin fotoğrafı ile enkaz önünde günlerdir bekleyen Cahit Aşkar, “Deprem günü, Yayladağı’ndaki evimizde kalmıştım. Eşim ve iki çocuğum ise Antakya’daydı. Geldiğimde binayı gördüm ve şoke oldum. Kağıt gibi olmuştu. Çocuklarım ve eşime sürekli seslendim ama ses alamadım. İlk gün böyle geçti. Tüm bina sakinlerinin aracı sokaktaydı ve kimsenin çıkamadığını anladım” diyor. Cahit bey elde eşinin fotoğrafı beklemeye devam ediyor.
4
Vali: Bildiğinizden çok daha vahim
Gaziantep’in Nurdağı ilçesinde koordinatör vali olarak görevlendirilen Şırnak Valisi Osman Bilgin’in depremin 8. gününde depremzedelerle yaptığı konuşmanın görüntüleri ortaya çıktı. Valinin videoda, “Durum gördüğünüzden bildiğinizden çok daha vahim. Açıklanan rakamlardan en az 3-4 belki 5 kat daha kötü. Bazı illeri komple yıkıp yeniden iller yapacağız. Dolayısıyla gördüğünüz İstanbul veya Erzincan depremi… Hiçbirine benzeyen bir deprem değil. Şehirler haritadan silindi, yeni haritalar oluşturulacak” diyor . 5
Ölü sayısı 41 bin 20
AFAD, Kahramanmaraş merkezli depremlerde hayatını kaybedenlerin sayısını 41 bin 20 olarak güncelledi. Ana depremlerin ardından 6.212 artçı deprem meydana geldiği belirtilen açıklamada “Bölgede AFAD, PAK, JAK, JÖAK, DİSAK, Sahil Güvenlik, DAK, Güven, İtfaiye, Tahlisiye, MEB, STK’lar ve uluslararası arama kurtarma personelinden oluşan toplam 19.436 arama kurtarma personeli görev yapmaktadır” dendi . Bu arada dün tüm deprem bölgelerinde sona ereceği açıklanan arama kurtarma çalışmaları akşam saatlerinde bazı binalarda devam ediyordu. 6
İstanbul’da kapatılan okullar içinde 1999 sonrası yapılmış yeni okullar da var
Kahramanmaraş depremi İstanbul’un aklını başına getirdi, okul binaları deprem güvenliği açısından kontrol edildi ve içinde 50 binden fazla öğrencinin düne kadar eğitim gördüğü 93 okul birden kapatıldı. Kapanan okullar arasında Pertevniyal Lisesi gibi tarihi ve eski binalarda eğitim yapanlar da var, İstabul’un görece yeni yerleşim alanı ve ilçesi olan Arnavutköy ilçesinde yapılmış çok sayıda okul da var. Kapanan okulların tam listesi burada . 7
Hani bunun siyasi ayağı? Yıkılan binalar için 430 kişiye işlem yapıldı
6 Şubat depremlerinin yıktığı binalarda sorumluluğu saptanan 430 kişi hakkında adli işlem yapıldı. Yakalanan şüphelilerden 133’ü tutuklandı, 127’si hakkında adli kontrol tedbirleri uygulanması kararlaştırıldı . halen 17 kişi gözaltında bulunurken, şüphelilerden 11’inin hayatta olmadığı, 5’inin yurt dışında olduğu tespit edildi, 54 şüpheli de ifadelerinin ardından serbest bırakıldı. Ayrıca 28 zanlı hakkında yakalama kararı, 57 kişi hakkında da gözaltı talimatı verildi. 2 kişinin ise ‘şüphelilik vasfı’ değerlendiriliyor. İşlem yapılan ‘sorumlular’ arasında henüz tek bir bürokrat ya da yetkilinin bulunmaması dikkat çekici. 8
Enkazda yakınlarından birer parça arıyorlar
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Adana’da 13 bina yıkıldı, 418 kişi hayatını kaybetti. Kentte arama-kurtarma çalışmalarının tamamlanmasının ardından yıkılan binaların enkazı, Çukurova ilçesindeki boş bir araziye götürüldü. Enkazdan çıkan ya da molozlardan ayıklanan eşyalar da aynı bölgede toplanıp, polis ekiplerince muhafaza edildi. Depremde yakınlarını kaybedenler ise araziye gelip, eşya yığınları arasında anılarını aradı. Kimisi bir yakınının eşyasını buldu, kimisi de bir fotoğraf karesi ile yetindi. Yıkılan Zeray Apartmanı’nın enkazından Ali Sarı, 30’uncu saatte kurtarıldı ancak ailesinin tamamını kaybetti. Eşyalar arasında bulduklarını bir poşete koyup taşıyan Sarı “Apartmanın 4’üncü katında oturuyorduk. Beni 30’uncu saatte çıkardılar. Fakat annemi, babamı, kız kardeşimi, ağabeyimi, her şeyimi kaybettim. Eşyalar arasından sadece ağabeyimin bir fotoğrafını ve bir yorganı bulabildim. Sözün bittiği yerdeyim. Diyecek bir şey bulamıyorum ” dedi. 9
Kandilli: 14 günde 6 bin 141 deprem oldu
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, 10 kentte büyük yıkıma sebep olan depremlerin meydana geldiği 6 Şubat’tan, 19 Şubat saat 20.30’a kadar bölgede 6 bin 141 sarsıntı kaydettiklerini duyurdu.
10
Enkaz önünde kolon kesme kavgası çıktı
Malatya’da Yeşilyurt ilçesi Özalper Mahallesi’ndeki 4 bloktan oluşan 4 katlı Hayat Sitesi depremde yerle bir oldu. 19 kişinin cansız bedeni çıkarıldı. Dün enkaz kaldırma çalışmalarına başlandı. Depremde ölen Bayram Kırıcı’nın eşi Sultan Kırıcı ve 4 çocuğu enkazın kaldırıldığını görünce tepki gösterdi. Binanın altındaki mağazanın kolon kestiğini iddia eden aile, cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunduklarını ve enkazda inceleme yapılmasını istediklerini söyledi. Babası Bayram Kırıcı’nın öldüğünü, annesinin ise kurtulduğunu söyleyen Gülhan Karaaslan “ Enkazın kaldırılmasını istemiyoruz . Suçlu varsa bulunup cezalandırılmasını istiyoruz” dedi. 11
11 ilde acil yıkılacak bina sayısı 105 bine yükseldi
Depremlerden etkilenen bölgelerde hasar tespit çalışmaları kapsamında 830 bin 783 binadaki 3 milyon 273 bin 605 bağımsız birimde inceleme yapıldı, 105 bin 794 binadaki 384 bin 545 bağımsız birimin acil yıkılması gereken ağır hasarlı ve yıkık olduğu tespit edildi. 24 bin 464 binadaki 133 bin 575 bağımsız birimin “orta hasarlı”, 205 bin 86 binadaki 1 milyon 91 bin 720 bağımsız birimin “az hasarlı”, 407 bin 786 binadaki 1 milyon 409 bin 654 bağımsız birimin “hasarsız” olduğu belirlendi. 87 bin 653 binadaki 254 bin 111 bağımsız birime ise girilemediği için tespit yapılamadı. 12
Kolonları kesilen otelin sahibi gözaltına alındı
Kahramanmaraş depreminde çevresindeki binalar yıkılmamasına rağmen Kazancı Otel yerle bir olmuştu. Otelde özellikle kente çalışmak için gelen işçilerin kaldığı belirtiliyordu. Otelin enkazı altında onlarca kişi kaldı ve çok sayıda kişi yaşamını yitirdi. Savcılık otelin yıkılmasıyla ilgili ayrıntılı soruşturma başlattı. Kolonların kesildiği iddiası da bu kapsamda incelemeye alındı. Savcılığın talimatıyla otelin 89 yaşındaki sahibi gözaltına alındı. 13
“Jeneratör devreye girmedi, hastanede 7 bebek öldü” iddiası
Kahramanmaraş’ta iki özel hastane hakkında da soruşturma başlatıldı. İlk soruşturma binasında çökme yaşanan Megapark Hastanesi’ne yönelik başlatıldı. İkinci soruşturmada ise Sular Akademisi Hastanesi’ne yönelikti. Deprem sırasında binasında herhangi bir çökme ve yıkım yaşanmayan Sular Akademisi Hastanesi’nde elektrikler kesildi. Buna rağmen depremden sonra jeneratör devreye girmedi. Bu nedenle bebek ünitesinde tedavi gören yedi bebeğin hayatını kaybettiği öne sürüldü. 14
Ahbap depremzedeler için 504 milyon TL harcamış
Ahbap Derneği Başkanı ve sanatçı Haluk Levent, topladığı yardımlardan şu ana kadar 504 milyon TL harcama yaptığını sosyal medya hesabından duyurdu. Levent, 514 milyon TL harcamanın 446 milyon TL’sinin AFAD’ın belirlediği yerlere kurulacak konteynırlara ödendiğini vurguladı. Levent faturaları 28 Şubat tarihinde paylaşacağını da vurguladı. 15
Hasarlı yapılardan eşya tahliyesine ilişkin genelge yayımlandı
İçişleri ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği bakanlıklarının, deprem bölgelerinde ‘yıkık’, ‘acil yıktırılacak’ ve ‘ağır hasarlı’ yapılara afetzedelerin eşyalarını tahliye etmek maksadıyla girilmesi veya girilmemesi kurallarını içeren genelge AFAD Başkanlığı’nca yayımlandı. Buna göre ‘yıkık’ ve ‘acil yıktırılacak yapı’ niteliğinde olduğu belirlenen yapılara kısa süreliğine de olsa girilmesi ve eşya alınması yasaklandı. Yapıya kontrollü 30 dakika girilebilir raporu verilmesi durumunda yalnızca değerli eşya (pasaport, kıymetli evrak) alımına müsaade edilecek. Yapıya kontrollü 2 saat girilebilir raporu verilmesi durumunda en fazla 4 kişi binaya girmek suretiyle eşyalarını alabilecek. Yapıya sabitlenmiş ve sökümü esnasında titreşim yaratacak her türlü faaliyet yasaklandı. Mutfak dolabı, kalorifer peteği, PVC kapı, pencere, her türlü yapıya monte aksamlar, elektrik ve aydınlatma tesisatı gibi eşyaların sökülmesi ve alınması yasaklandı. 16
Prof. Görür’den mesaj: Partizanlığı bırak, ülkene sahip çık
Jeolog ve Bilim Akademisi üyesi Prof. Dr. Naci Görür dün Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Sevgili halkıma sesleniyorum” diyerek bir mesaj yayınladı. Görür mesajında “Ülkene sahip çık. Birkaç ay sonra seçim olacak, siyasetçiler vaatlerde bulunacak, kendilerini beğendirmeye çalışacaklar, senden oy isteyecekler. Elbette bir partiye gönül vermiş olabilirsin, bir partiyi beğenebilirsin ama her şey siyaset değildir. Senin, çoluk çocuğunun, torunlarının ve neslinin bu topraklarda ilelebet yaşamasını istiyorsan partizanlığı bırak ve sana deprem konusunda ciddi vaatlerde bulunan, plan ve programı olan ve yaşam hakkını her şeyin üzerinde tutan partiye oy ver. 17 Ağustos’ta verilen sözler unutuldu. Eğer bu sefer gereğini yapmazsak sorumluluk ve vebalden kurtulamayız ” dedi. 17
Özkan City Blokları raporu: Kolon kesilmiş, beton kötü, demir kalitesiz
‘Depreme dayanıklı’ denilerek satılan fakat Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkılan Hatay’daki Özkan City Blokları’nın inşaatında uygunsuz malzemeler kullanıldığı tespit edildi. Bilirkişi heyeti yıkılan bloklarda 15 Şubat’ta yaptığı inceleme sonucunda binalarda kolon kesildiğini, ince demirler kullanıldığını ve beton kalitesinin kötü olduğunu ortaya çıkardı. Birçok insanın ölümüne sebep olan Özkan City Blokları’nın sahibi ise 2019’daki yerel seçimlerde Antakya Belediye Başkanlığı için Ak Parti’den aday adayı olan Mehmet Özkan. Sık sık yurtdışı gezilerine çıkan, Çeşme’de tekne gezintileri yapan Özkan’ın, Hatay’da “Ali Dibo” çetesi olayında adı geçen ve rüşvet çarkının başındaki isimlerden biri olduğu söylenen Antakya Belediye Başkanı İsmail Kimyeci ve Ak Parti Hatay İl Başkanı Mehmet Yeloğlu ile resimleri olduğu da söylenmişti. Özkan soruşturmada tutuklanmıştı. 18
Deprem kurbanı çocukları renkli balonlarla andılar
Hatay’ın Antakya ilçesinde Ogün Abi Çocuk Derneği üyeleri, depremlerde hayatını kaybeden çocukları temsilen enkaz alanlarına rengarenk balonlar asmaya başladı. Derneğin kurucusu Ogün Okur “Hayatını kaybeden çocukların anısını yaşatmaya çalışıyoruz. Bu balonları keşke çocukların ellerine verebilseydik ” dedi. Ama sosyal medyada kimi kullanıcılar bu harekete tepki gösterdi, “ Orası bienal alanı değil ” dedi. 19
Çorlu’da 5 okul, deprem riski nedeniyle tahliye edildi
Kahramanmaraş merkezli ve 10 ili etkileyen depremlerin ardından Tekirdağ Milli Eğitim Müdürlüğü, olası İstanbul depreminde etkilenecek bölgeler arasında bulunan ilde, okul binalarında inceleme yaptırdı. Çorlu ilçesinde 5 okulun tahliye edilmesi kararı alındı. Çorlu’da Alipaşa İlkokulu ve Türkgücü İlk ve Ortaokulu’nun yıkılmasına, Şahinler Ortaokulu, Gazi İlkokulu ve Uncular İlkokulu binalarının da güçlendirilmesine karar verildi. 7 bin 917 öğrenci başka okullara nakledildi. 20
Huzur Apartmanı müteahhidi yurtdışına kaçarken yakalandı
Adıyaman Gölbaşı’nda depremde yıkılan Huzur Apartmanı’nın müteahhidi Yıldıray Varki, yurt dışına çıkma girişimi esnasında İstanbul Havalimanı’nda yakalandı. Hakkında “taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olma” suçundan soruşturma yürütülen Varki İsviçre’ye çıkış yapma girişimi esnasında İstanbul Havalimanı’nda gözaltına alındı. 21 Depremzede dolandırmak için kurulan 76 site kapatıldı
Emniyet Genel Müdürlüğü, provokatif paylaşım yaptığı belirtilen 129 kişinin gözaltına alındığını, 24 kişinin tutuklandığını kaydetti. Açıklamada , depremzedelere yardım yapmak isteyenleri dolandırmaya yönelik açılan 76 internet sitesinin de kapatıldığı belirtildi. Ayrıca, deprem yardımı’ teması kullanılarak para yatırılması talep edilen altı kripto varlık cüzdan adresinin tespit edilerek cüzdanların dondurulmasının sağlandığı dile getirildi. 22
Deprem gönüllüsü sayısında dramatik düşüş
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin depremin hemen ardından kurduğu Yenikapı ve Kartal’daki yardım toplama üssüne gelen yardımlar da gönüllü sayısı da yarı yarıya azaldı. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu sosyal medya hesabından acil ihtiyaç malzemelerine ve gönüllülerin çalışmasına ihtiyaç olduğunu duyurdu. 23 10 bin 633 Suriyeli ülkesine dönmüş
Milli Savunma Bakanı Akar beraberinde Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler ile sınır hattında karadan ve havadan incelemelerde bulundu, sınırın sıfır noktasındaki sınır karakollarında denetlemelerde bulundu . Akar “Depremde ağır hasar gören Hatay’a Suriyeli sığınmacı akını olduğu” iddiasına ilişkin, “Bazı fitne fesat yuvaları ‘sınırlardan sığınmacı akını’ olduğuna dair iddiaları ortaya attılar. Bu iddialar tamamen gerçek dışı olduğu anlaşılmıştır” dedi. Bakan Akar ayrıca depremden sonra 10 bin 633 Suriyeli’nin ülkesine döndüğünü belirtti. 24
Erdoğan’dan Arınç tepkisi: Neden sürekli konuşuyor
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın partisinin son MYK toplantısında deprem nedeniyle seçimlerin ertelenmesini isteyen Meclis eski Başkanı Bülent Arınç’a tepki gösterdiği öne sürüldü. Hürriyet’ten Ebru Karatosun’un haberine göre Erdoğan seçimlerin 14 Mayıs’ta yapılması talimatını verdi. Bazı kurmayları 18 Haziran’a bırakılmasını önerdi. Erdoğan’ın Arınç’ın açıklamalarının gündeme getirilmesi üzerine “Her seferinde aynı hikaye. Neden sürekli konuşuyor” dediği iddia edildi. Bu kulis bilgisi sonrası Bülent Arınç da bir açıklama yapma gereği duydu. Arınç erteleme fikrinin şahsi görüşü olduğunu kendine özgü üslubuyla şöyle anlattı: “Ben kendim durumdan vazife çıkartırım. Kimseye de bakmam. Ben başka siyasetçilere benzemem. Bu tweeti atmadan önce hiçbir siyasetçiyle başta Cumhurbaşkanı, Ak Parti veya bir başka partiyle bir kelime konuşmuşsam namerdim. Ben kimsenin çantasının içinde değilim. Bu benim kendi görüşümdür.” Bununla birlikte aynı söyleşide “YSK’nın böyle bir yetkisi bal gibi var. 79. Madde’de bunu anlatıyor” diyerek siyaset arenasında yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. 25
MHP’de ‘erteleme olmaz’ kulisleri
Seçimlerin deprem nedeniyle ertelenmesine ilişkin tartışmalara ilişkin Cumhur İttifakı’nın küçük ortağı MHP’den ilk kulis bilgileri geldi. Habertürk yazarı Muharrem Sarıkaya görüştüğü tüm MHP’lilerin kendisine “Anayasa’nın 78 ve 79’uncu maddeleri net yazılmış; her okuyanın anlayacağı şekilde kaleme alınmış. Bu ortadayken farklı bir arayışın anlamı yok. Seçim ertelemesi söz konusu dahi olamaz” dediğini aktardı. 26
Kılıçdaroğlu: Üniversiteyi açın, yerleştirmeye talibiz
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, deprem nedeniyle üniversitelerin uzaktan eğitime bir kez daha tepki gösterdi. Kılıçdaroğlu yaptığı açıklamada, “Dün üniversiteleri ve rektörleri nasıl tehdit ettiğinizi biliyorum. Üniversiteleri açın, bölgeden gelip barınma sorunu olan herkesi yerleştirmeye talibiz. Belediyelerimizle birlikte bu işin tüm lojistik ihtiyaçlarını karşılamaya varız. Siz okulları açın, gerisini bize bırakın” ded 27
Depremzedeler borçlarını 24 aya bölebilecek
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası Gelir İdaresi Başkanlığı’nın attığı adımlar hakkında bilgi verdi. Bakanlığın sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, depremden etkilenen 11 ilde deprem tarihi itibarıyla “mücbir sebep” hali ilan edildiği hatırlatıldı. Deprem bölgesindeki 669 bin 562 faal mükellef tarafından 6 Şubat 2023 ile 31 Temmuz 2023 tarihleri arasında yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerin ertelendiği ifade edilen paylaşımda, verilmesi gereken beyanname ve bildirimlerin süresinin 15 Ağustos 2023’e, bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süresinin 31 Ağustos 2023’e kadar uzatıldığı kaydedildi. 2023 yılı 1’inci geçici vergi dönemine ilişkin geçici vergi beyannamelerinin alınmayacağı belirtilen paylaşımda, vergi dairelerine olan borçların faizsiz 24 aya kadar taksitlendirileceği belirtildi. 28
Depremzede çiftçiye ekonomik destek sağlanacak
Tarım ve Orman Bakanlığı, depremden etkilenen 11 ildeki çiftçilere ödenecek desteklere ilişkin bazı düzenlemeler yaptı. Bu kapsamda, çiftçilere 2022’den itibaren ayni olarak verilmeye başlanan mazot ve gübre destekleri depremden etkilenen 11 il için nakit olarak ödenecek. Toplam tutarı 2.8 milyar lira olan mazot ve gübre destekleri şubat sonuna kadar çiftçilerin hesaplarına yatırılacak. Bu üretim yılı için Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) başvurusu yapan üreticilerin 28 Şubat 2023 olan ürün güncelleme son başvuru tarihi 8 Mayıs 2023 olarak belirlendi. Yıl boyunca ödenecek 530 milyon lira tutarındaki çiğ süt, buzağı, anaç koyun keçi, büyükbaş hayvan besi, arılı kovan, sürü büyütme ve yenileme destekleri ödemeleri, bu iller için şubat ayı içinde üreticilerin hesaplarına aktarılacak. 29
ESK’dan 11 ildeki üreticilere özel alım fiyatı
Et ve Süt Kurumu (ESK) depremzede üreticilerden hayvan alımlarını sürdürürken afetten etkilenen üreticilerin sahipsiz kalmış veya bakım imkanı olmayan büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarını mahallinden teslim alıyor. Depremzede üreticilerden gelen alım taleplerini kombinaları aracılığıyla karşılayan ESK, bölgedeki üreticilere özel alım fiyatı politikası uyguluyor. Adana, Diyarbakır, Sivas ve Bingöl kombinaları sahada yürütürken yerinden alınan kesimlik hayvanlar kombinalara, genç veya gebe hayvanlar ise bakım ve beslenmesi için Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) işletmelerine sevk ediliyor. ESK ayrıca, deprem bölgelerindeki yetiştiricilerin çiğ süt alım taleplerini de değerlendiriyor. Bugüne kadar, Bakanlık, üretici örgütleri ve özel sektörün koordinasyonuyla bölgedeki yetiştiricilerden yaklaşık 5 bin 350 ton süt toplandı. 30
Yeşilada: Daha fazla vergi yüküne hazır olun
Ekonomist Atilla Yeşilada, depremin servet kaybı ve üretim kaybı olmak üzere iki boyutu olduğunu belirterek, henüz kesinleşmeyen faturanın 100 milyar dolara kadar çıkabileceğini söyledi. Gerekli olan bu kaynağın başta vergiler olmak üzere, para basarak ve dışardan borçlanarak elde edileceğini belirten Yeşilada, “Daha fazla vergilendirilmeye hazır olun” dedi. Bölgede ortalama gelirinin Türkiye’nin oldukça altında olduğuna, zararı büyük ölçüde kamunun karşılayacağına işaret eden Yeşilada şöyle konuştu : “Kamu tüm harcamaları vatandaştan toplanan vergilerle ya da borçlanma ile yapıyor. Geleneksel olarak önce akaryakıt, alkol ve tütünde vergiler artırılır, fiyatlar erişilemez noktaya gelebilir. Ancak bu havuzu doldurmaya yetmez. Dolayısıyla servet vergisine ihtiyaç duyulacak. Zengin bireylerin serveti ve geliri üzerinden bir defaya mahsus vergi alınabileceği gündeme geliyor. Tüketim vergilerinin yerine servet vergisini tercih ederim. Çünkü tüketim vergileri fakirleri daha çok etkiler, zenginin bütçesini etkilemez.” 31
ABD Dışişleri Bakanı Blinken deprem bölgesinde
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, resmi temaslarda bulunmak üzere Türkiye’ye geldi. Reuters, Blinken’in Adana’da bulunan İncirlik Hava Üssü’ne indiğini duyurdu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD’li mevkidaşını üste karşıladı. Bu ziyaret Blinken’in ilk Türkiye ziyareti niteliğinde. ABD’li bakan, İncirlik’ten depremde büyük yıkımın yaşandığı Hatay’a geçti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun eşlik ettiği Blinken yarın Ankara’ya geçecek. Burada Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşmesi planlanan ABD Dışişleri Bakanı daha sonra Yunanistan’a gidecek. Blinken deprem bölgesinde Türkiye’ye 100 milyon dolar yardım sağlanacağını da açıkladı. 32
Suriye’de 8.8 milyon kişi depremden etkilendi
Birleşmiş Milletler’e göre Kahramanmaraş merkezli depremlerden Suriye’de 8.8 milyon kişi etkilendi. Muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde 9 binden fazla bina tamamen ya da kısmen yıkıldı. Bu bölgelere Türkiye üzerinden 140’tan fazla kamyonla yardım gönderildi. BM’ye göre depremden etkilenen bölgelerde en acil ihtiyaç çadır. Almanya depremzedeler için 22 milyon Euro göndereceğini duyurdu. 33
Paşinyan: Siyasi sonuçları da olacaksa daha iyi ama ilk motivasyon insani yardımdı
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Türkiye’ye gönderilen yardımların siyasi sonuçları olmasından memnuniyet duyacaklarını ancak bu yardımı yapmadaki ilk motivasyonlarının insani yardım olduğunu söyledi. Münih’teki Güvenlik Konferansı’nda konuşan Paşinyan, iki ülke arasında depremden önce de sürmekte olan diyaloğa değinerek “Türkiye ile diplomatik ilişkilerin kurulması ve sınırların açılması, sadece bölgesel durum açısından değil, uluslararası durum açısından da çok olumlu olacaktır” dedi. 34
Pakistan, Türkiye’nin sel yardımını yeniden paketleyip, deprem yardımı olarak Türkiye’ye göndermiş
Geçen yıl Pakistan’da yaşanan sel felaketinde, Türkiye’nin gönderdiği yardımları yeniden paketleyen İslamabad hükümeti, Kahramanmaraş’ta gerçekleşen depremin ardından bu paketleri deprem yardımı olarak Türkiye’ye gönderdi . Pakistanlı gazeteci Shadid Masood, iddiayı “Pakistan’ın gönderdiği yardım paketi, geçen yıl Türkiye’nin Pakistan’da meydana gelen sel felaketinde gönderdiği paketleri oldu” ifadeleriyle anlattı. 35
Bulaşıcı hastalık raporu: Suçiçeği çıktı, ishalde artış var
Sağlık bakanı Fahrettin Koca, deprem bölgesindeki olası bulaşıcı hastalık endişelerine ilişkin veriler açıkladı . Bölgede 1 suçiçeği vakası saptandığını belirten Koca, “Akut bağırsak enfeksiyonlarında artış var, az sayıda hasta yatırılarak tedavi ediliyor. Grip vb. vakalarda salgın oluşturacak durum görülmüyor. Yalan haber ve panik halkın sağlığını bozar” diye konuştu. Kaynak: www.10haber.net GEÇEN YILKİ GÜNDEMİMİZE BAKAR MISINIZ? 1
Enflasyonun ve elektrik faturasının vatandaşa etkisini The New York Times’dan okuyoruz
Türkiye, Merkez Bankası’nın geçen yılın eylül ayında ansızın faiz indirimlerine başlamasıyla bir yandan döviz kurlarında büyük bir yükselme, bir yandan da enflasyonda gerçek bir patlama yaşadı; hayat pahalılığı herkesi etkiledi. Ocak ayı başından beri bir yandan yüzde 50’ye dayanan enflasyonu bir yandan da elektrik fatıralarındaki yüzde 200’ü bulan artışları konuşuyor insanlar ama Türk medyasında bu konuşmalara pek rastlanmıyor. Amerikan gazetesi The New York Times, bir hayli kapsamlı bir haberle bu zamların ve hayat pahalılığının vatandaşı nasıl etkilediğini anlattı. İstanbul’dan Konya’ya ve başka şehirlere kadar giden, berberden kebapçıya, moto kuryeden öğrenciye kadar her çeşit insanla konuşup hayat pahalılığının etkilerini merak eden gazetenin Türkiye muhabiri Carlotta Gall’ın haberi çok sayıda güzel fotoğrafla da süslü .
2
İmamoğlu: Türkiye’de demokrasi yaralı ama ölmedi
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Münih Güvenlik Konferansı için Almanya’ya gitti. Burada DW Türkçe’nin sorularını yanıtladı. İmamoğlu’na İstanbul seçimlerinde yaşananlar soruldu. İBB Başkanı “Toplum otoriter bir anlayışla, hem basını elinde tutan, daha da ileri gidip kaybettiği bir seçimi iptal edecek kadar otoriter davranmayı tercih eden bir güce karşı büyük bir dayanışma göstererek, demokrasinin yanında durarak, 25 yıl sonra, hatta belki bugünkü hükümetin en büyük gücünü aldığı İstanbul kentinde, 10 puandan fazla bir farkla 806 bin oy farkıyla bizi seçti. Onun için Türkiye’de çoğulculuk, demokrasi adına şüphe etmemek lazım” yanıtı verdi. Türkiye’nin Avrupa Birliği ya da NATO’dan kopup kopmayacağı da soruldu. Türkiye’nin NATO ve Avrupa’nın asli bir parçası olduğunu söyleyen İmamoğlu “Avrupa İstanbul’dan başlıyor. Türkiye de Avrupa’nın başlangıç noktası, vazgeçilmez bir parçası. Türkiye’nin toplum bütünlüğü içerisinde Avrupa’ya, Batı’ya bakışı, çok büyük çoğunlukla desteği sürmekte . Bugün Türkiye’nin bu toplumsal anlayışının karşısında hiçbir siyasi parti duramaz. Bazen popülist söylemlerle siyaseti kullanma yönünde çatışma dilini tercih edenler olsa da, genel anlayışta artık Türkiye’nin Avrupa’nın ya da NATO’nun vazgeçilmez bir parçası, bir erki olduğunu biz de biliyoruz” dedi. İBB Başkanı konferansta yaptığı konuşmada da İstanbul’un demokrasiye aç olduğunu söyledi. “Türkiye’de demokrasi sakat görülebilir ancak ölmemiştir. Kurumlar yıpranmış olabilir ancak toplumda Avrupa değerleri ve demokratik normlara özlem, azalmamış artmıştır” diye konuştu.
3
Futbol yayını için Saran Group’tan ilginç teklif
Türkiye’de süper lig kulüpleri salgın döneminden büyük yaralarla çıktılar. Salgın sırasında seyirci gelirlerini tamamen kaybeden ve zaten maddi olaralk sürekli zor durumda olan kulüplerin tek dayanağı TV yayın gelirleriydi ama ligin yayıncısı Bein, kur artışını gerekçe göstererek ödemesi gereken parayı çok azalttı. Şimdi Futbol Federasyonu yeni bir yayın ihalesine çıktı ve ihalede aslında iki tane teklif geldi. Tekliflerden birini yine BeinSports verdi; Türkiye’de futbola yılda 146 milyon dolar ödemeyi teklif etti. İkinci teklif ise Saran Group’un teklifiydi. Bu teklifte Saran Yayın Grubu kendisi yayıncı olmuyor, Kulüpler Birliği ve federasyona, bu iki kurumun sahibi olacağı LigTV adlı bir kanal kurmayı teklif ediyordu. Sanal Group bu yeni şirketin yayın altyapısını oluşturacak ve maçları çekecekti. Maç yayını ise hali hazırda şifreli yayın alt yapısı bulunan Bein dahil uygu yayın platformları ve yine paralı yayın yapabilen Exxen, Netflix, Amazon gibi dijital yayıncıların kanallarından yapılacaktı. Saran Group, Futbol Federasyonu’na yıllık minimum garanti olarak 100 milyon dolar öneriyor, bunun üzerindeki hasılatı ise yüzde 80’i futbol kulüplerine kalmak üzere paylaşmayı teklif ediyordu .
4
Kurtulmuş: 2023 seçimi aslanın ağzında
Ak Parti Genel Başkan Vekili Numan Kurtulmuş, partisinin Gaziantep örgütleriyle düzenlediği sohbette “2023 seçimleri açık söylüyorum, aslanın ağzındadır . Bunun için çok güçlü çalışmak zorundayız. Hani diyorlar ya, zannedersin ki kendileri birinci parti olmuş. Şu anda bütün kamuoyu anketlerinde AK Parti açık ara birinci partidir, en yakın rakibinden 10-12 puan öndedir. Çok şükür durum böyledir. Ama 50+1 gerekiyor, her gün artı 1 alarak yolumuza devam edeceğiz” dedi. Kurtulmuş, Adalet Bakanlığı görevinden ayrılan Abdulhamit Gül’ü yarı yolda bıraktığı iddialarına da yanıt verdi. Kurtulmuş “Gül ile her zaman beraberim. Bu konuyla ilgili bir takdir, görev değişikliği talebi oldu. Cumhurbaşkanımızın da bu konuyu tensip etmesiyle görev değişimi yaşandı. Gül, dün durduğu yerdedir, sadece mücadele içerisinde şu andaki pozisyonu değişmiştir. Gün ola harman ola. Kendisi siyasi mücadeleyi de makam mevki için yapan bir arkadaşımız değildir” dedi. Kurtulmuş’a göre Ak Parti anketlerde açık ara birinci ve en yakın rakibinden 10-12 puan önde.
5
Migros boykotu yayılıyor: O fotoğrafı unutmayacağız!
Yüzde 8’lik zammı kabul etmeyince greve başlayan 257 Migros depo işçisi işten atılmıştı. İşçiler önceki gün Anadolu Grubu’nun patronu Tuncay Özilhan’ın evinin önünde gösteri yapmış, bu sırada çoğu kelepçe takılarak gözaltına alınmıştı. O işçilerden Gülabi Aksu’nun kelepçeli fotoğrafı sosyal medyada gündem oldu . Yazar, bilim insanı, akademisyen, siyasetçi, milletvekili, gazeteci, kitle örgütü temsilcisi ve hak savunucularından oluşan 335 kişi Migros depo işçilerinin direnişine desteklerini açıklayarak yapılan boykot çağrısına destek istedi. O isimler arasında Murathan Mungan’dan Çarşı’ya, Ayşen Şahin’den Mısra Öz’e kadar çok sayıda isim vardı. Çalışma Bakanlığı da Migros işçilerinin şikayetleri ile ilgili soruşturma başlatıldığını duyurdu.
7
Inventing Anna’nın gerçek hikayesi
Bugünlerde Netflix’te yayınlanan bir dizi, Inventing Anna Türkiye dahil dünyanın dört bir yanında çok seyrediliyor ve üzerinde konuşuluyor. Anna, henüz 26 yaşındaydı. Çok zengin bir ailenin kızı olduğunu söylüyor, zekasıyla, görgüsüyle, rafine zevkleriyle, Alman aksanlı İngilizcesiyle tanıştığı herkesi büyülüyordu. En lüks restoranlarda yiyor, en lüks otellerde kalıyor, özel jetlerle seyahat ediyordu. Bir yandan da New York sosyetesinin en tanınmış isimlerine, kuracağı çok özel kulübe yatırımcı olma “fırsatı” sunuyordu. Ne var ki ödenmeyen iki otel faturası nedeniyle bu ihtişamlı tablonun cilası biraz kazınınca altından inanılmaz bir dolandırıcılık hikayesi çıktı. Hürriyet gazetesinden Sevin Turan çeşitli kaynaklardan bu gerçek hikayenin “gerçek”ini derlemiş.
8
Ukrayna liderinden Türkiyeli zirve çağrısı, Avrupa’ya sert eleştiri
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski Münih Güvenlik Konferansı’nda ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile görüştü. Ülkesinin tek isteğinin barış olduğunu söyledi. Ukrayna lideri, Almanya, Türkiye ve BM Güvenlik Konseyi üyelerinin bir zirve yapmasını istedi. Zelenski konferansta yaptığı konuşmada ise Rusya lideri Putin’le görüşmek istediğini belirterek Avrupa güvenlik sistemini sert sözlerle eleştirdi. Ukrayna lideri “Ülke bombalandıktan sonra yaptırımlarınıza ihtiyacımız yok. Savaş Ukrayna’da değil Avrupa’da. Herkes bunun Ukrayna’nın yalvardığı, dilendiği bir bağış olmadığını anlamalı. Ukrayna 8 yıldır dünyanın en büyük ordularından birine karşı Avrupa’nın kalkanı olma işlevi görüyor. İsviçre, Hollanda ve Belçika’dan daha büyük olan bir toprağımızı kaybettik” diye konuştu.
9
Tamek’in patronu kızına dava açtı: Aşı karşıtı, bizden uzak tutun
Türkiye’nin ilk kadın madencilerinden Güngör Sipahioğlu’nun eşi Melih Sipahioğlu’na geçen yıl kalp pili takıldı. Tamek Holding’in sahibi Melih Sipahioğlu’nun kızı Selda Sipahioğlu iddiaya göre steril ortamda bulunması gereken babasının odasına yasak olmasına rağmen girdi. Dava açan Güngör Sipahioğlu, kızının iki kez koronavirüse yakalanmasına rağmen aşı karşıtı olduğunu ve eşinin sağlığını riske attığını belirterek kendilerinden uzak tutulmasını istedi.
09
Mars’ın bulutlarını görmek ister misiniz?
Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA’nın Mars’ın yüzeyindeki aracı Curiosity, Mars atmosferindeki bulutları görüntüledi, bu görüntüler NASA tarafından paylaşıldı . Saniyede 8 kare olarak çekilen görüntüler, kızıl gezegende dünyadaki gibi bulutların olduğunu gösteriyor. Mars, atmosferini büyük ölçüde kaybetmiş olmasına rağmen hala bir atmosfere sahip ve zaman zaman gezegende kuvvetli fırtınalar yaşandığı da biliniyor.
10
Hakimlerin ve savcıların üniversite hocası ünlü hukukçu bakın böyle dolandırılmış…
Telefon dolandırıcıları, çok sayıda insanı kandırdı, onların milyonlarca lirasını aldı. Genellikle kendilerine polis ve savcı süsü veren dolandırıcıların son kurbanlarından biri ünlü sosyoloji profesörü Nifüler Narlı idi. Ama yegane okumuş yazmış, bilgili insan o değildi dolandırılan. Prof. Dr. Erdener Yurtcan, Türkiye’nin önemli ceza hukukçularından biri, Türkiye’deki hakim ve savcıların bir bölümü onun öğrencisi olmuş. Bundan 7 yıl önce o da dolandırılmış, kendine savcı ve polis süsü veren birilerine bankadaki 600 bin dolarını poşet içinde bir otobüs durağında teslim etmişti. Onun öyküsünü Hürriyet gazetesi bir kez daha hatırlatmış . Çok çarpıcı bir hikaye.
11
Prof. Yaltırak: Aklı başında olan Marmara’dan gitsin
İTÜ Jeoloji Mühendisi Prof. Cem Yaltırak, Geçmişten Geleceğe Marmara Depremleri konulu konferansta konuştu. Marmara depreminin elinin kulağında olduğunu söyleyen Prof. Yaltırak “Depreme karşı önlem ve tedbir almazsanız Marmara’yı ve evlerinizi bırakıp gidin. Aklı başında olan Marmara’dan gitsin. Ne mal bıraksın, hepsinin değeri varken satsın gitsin. Kendisi için, ailesi için, çocukları için. Yenileyeceksiniz, yenileyemiyorsanız bırakın gidin. Ölmeyin . Kirada oturanlar, hiç oturmasın. Nem olmuşsa, sütunlara su almışsa, karnabahar gibi olmuşsa duvarlarınız oturmayın. Bina içeriden çürümüştür yani. Tedbir alın” dedi.
12
Sağlık-Sen: Geçen ay 57 sağlık çalışanı saldırıya uğradı
Sağlık-Sen, ocak ayı şiddet raporunu yayınladı. Buna göre geçen ay 68 saldırganın neden olduğu 30 şiddet olayında 57 sağlık çalışanı mağdur oldu. Saldırganlardan 25’i hakkında işlem yapılmadı. 17 saldırgan ise tutuklandı. Sağlık-Sen Genel Başkanı Semih Durmuş “Bu konuda acilen düğmeye basılmalı. Gerekli tedbirler bir an önce alınmalı. Sağlık kuruluşlarına herhangi bir kesici, delici, yaralayıcı cisimle kolaylıkla girmenin önüne geçilmeli” diye konuştu.
13
Kadınlar sokakta: Zamlar geri alınsın
İzmir Kadın Platformu, zamları protesto etmek için basın açıklaması düzenledi. Karşıyaka Çarşı girişinde toplanan kadınlar “Krizi biz yaratmadık, bedelini de ödemeyeceğiz zamları geri al” yazılı pankart taşıdı. “Krizi yaratan bedelini ödesin”, “Krizin yükü patronlara” ve “Ak Parti elini cebimizden çek” sloganları attı. İzmirliler de alkış ve ıslıklarla kadınlara destek verdi. Ankara’daki eyleme polis müdahale etti. 10 kişi gözaltına alındı.
14
Türkiye’nin en kalabalık mahallesi, ilçe olmak istiyor
TÜİK verilerine göre nüfusu 100 binin üzerinde olan 4 mahalle var. Diyarbakır Bağlar’a bağlı Bağcılar Mahallesi 141 bin 11, İstanbul Beylikdüzü’ndeki Adnan Kahveci Mahallesi 111 bin 798, İstanbul Başakşehir’deki Kayabaşı 108 bin 556 ve İstanbul Küçükçekmece’deki Atakent 103 bin 195 nüfusa sahip. Nüfusu Ardahan, Tunceli ve Bayburt’tan daha fazla olan Diyarbakır’daki Bağcılar Mahallesi ilçe olmak istiyor.
15
Tur otobüsü devrildi, 6 yolcu öldü, 41 kişi yaralandı
İzmir’den Kapadokya’ya giden Metin Ç. (49) yönetimindeki tur otobüsü Konya’da yoğun sis ve yoldaki buzlanma nedeniyle kontrolden çıkıp şarampole devrildi. 2’si şoför, 45’i yolcu 47 kişinin bulunduğu otobüste yolculardan Yasemin Özkan, Nazan Uysal, Mustafa Karakan, Mehmet Alçık, Büşra Nur Kaçan ve Aslıhan Akdoğan yaşamını yitirdi, 41 kişi de yaralandı. 2 otobüs şoförü gözaltına alındı.
Güne başlarken bilmek isteyeceğiniz en önemli depremle ilgili 35 Haber 20 Şubat 2023 Pazartesi 1 İskenderun’da kentsel dönüşüm neden...