Bugün 13 Ağustos. Süleyman Seba, Nihat Sami Banarlı, Tekin Arıburun, Meral Niron, Kâzım Kartal, Kınar Hanımın ölüm yıldönümü. BRT Yayın Grubu olarak bu değerlerimizi saygıyla anıyoruz. Süleyman Seba kimdir? Beşiktaş'a futbolcu, yönetici ve başkan olarak hizmet veren ve kazandırdığı başarılarla camianın efsane isimleri arasına giren Süleyman Seba Beşiktaş'ta 16 yıl başkanlık yaparak kırılması zor bir rekora da imza attı. Başkanlığı boyunca 8 kongrede rakiplerine sürekli üstünlük sağlayan siyah-beyazlı kulübün efsanesi, 2000 yılında buruk bir şekilde görevi bıraktı.
SÜLEYMAN SEBA'NIN HAYATI
Geçirdiği rahatsızlığın ardından 13 Ağustos 2014'te vefat eden Süleyman Seba, Sakarya'nın Hendek ilçesinde 5 Nisan 1926'da dünyaya geldi. İlkokulu Sakarya'da okuyan ve daha sonra lise eğitimi için Kabataş Erkek Lisesi'ne geçen Seba, babasının isteği üzerine Mimar Sinan Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Filolojisi Bölümü'nde eğitimini sürdürdü.

Küçük yaşta İstanbul'a gelen Seba, Kabataş Lisesi'nin takımına girmesiyle, futbol yaşantısındaki ilk adımı atmış oldu. Yetenekleriyle Beşiktaşlı yöneticilerin dikkatini çeken genç futbolcu, 1943 yılında siyah-beyazlı ekibin genç takımına dahil oldu. Beşiktaş'ta da kaliteli futbolunu devam ettiren Süleyman Seba, o yıl genç takımın şampiyon olmasında büyük rol oynadı; kısa süre sonra başarılı futbolu ödüllendirildi ve takımın kaptanı oldu.
Lisedeki ilk yıllarında Beşiktaş genç takımına giren efsane başkan, 1945'te A takıma yükselip, 1950'li yıllarda 5 yılda 4 İstanbul Ligi şampiyonluğu kazanan kadroda yer aldı. Seba, 1945'te Refik Osman Top döneminde A takıma yükseldi. 1946-47 sezonunda ilk İstanbul Ligi maçına Fenerbahçe derbisinde çıktı ve takımının 4-3 mağlup olduğu karşılaşmada 1 gol kaydetti. İlk sezonunda 9 maçta 6 gol atan Seba, Milli Küme'de şampiyonluk yaşayarak kariyerinin ilk önemli başarısını elde etti.

1947-48 sezonunda İstanbul Ligi'nde 14 maçta 8 gol atan Süleyman Seba, takımının en golcü ikinci ismi oldu. 1949-50 sezonunda kariyerinin ilk İstanbul Ligi şampiyonluğunu yaşayan efsane isim, 14 maçın tamamında oynayıp bir de gol kaydetti. Seba, 1950'de Beşiktaş Futbol Takımı'nın ABD'ye davet edilmesiyle, babasını üzmek pahasına, okulunu bırakarak çok sevdiği siyah-beyazlı takımla bir ay süreyle bu ülkeye gitti.
SAKATLIK FUTBOLDAN ERKEN KOPARDI
1950-51'den itibaren İstanbul Profesyonel Ligi adıyla düzenlenen organizasyonda Seba, 1951-52 sezonunda sakatlığı nedeniyle sadece 3 maçta forma giyebildi. 1952-53'te 9 maçta forma giyip 2 gol kaydeden Süleyman Seba, 1954'te 28 yaşındayken menisküs sakatlığı sebebiyle futbolu bıraktı. Sağ açık pozisyonunda görev yapan Seba, siyah-beyazlı formayı A takım seviyesinde 10 sezon terletti. Siyah-beyazlı takımdaki kariyerinde 184 maçta 44 gol atan efsane isim, bir kez de Ümit Milli Takım forması giydi.

Süleyman Seba, Beşiktaş'ın iç saha karşılaşmalarını yaptığı eski İnönü Stadı'ndaki ilk golü atan futbolcu olarak tarihe geçti. Seba, 1947 yılında hizmete giren ve 2013'te yeni stat yapımı için yıkılan İnönü Stadı'nda Beşiktaş'ın İsveç temsilcisi AIK ile yaptığı açılış maçında fileleri havalandırarak, bu sahada ilk golü atan isim oldu.

1954'te henüz 28 yaşındayken menisküs sakatlığı nedeniyle futbol kariyerini noktalamak zorunda kalan Süleyman Seba, 1957 yılında Beşiktaş Kulübüne üye oldu ve 6 sene sonra 1963'te ilk kez yönetim kurulunda yer aldı. Seba, ilk olarak 1963 yılında Selahattin Akel'in, ardından da sırasıyla 1964'te Hakkı Yeten, 1968'de Talat Asal, 1970'de Ağası Şen ve 1977'de Gazi Akınal'ın oluşturdukları listelerde yönetim kurulu üyeliği yap
KULÜBÜN EFSANE BAŞKANI OLDU
Seba, 1 Nisan 1984'te çok zor bir dönemde Mehmet Üstünkaya'dan yönetimi devraldı ve kazandırdığı başarılarla kulübün efsane isimleri arasına girdi. Süleyman Seba döneminde Beşiktaş Futbol Takımı altın dönemini yaşadı ve birçok başarıya imza attı. Beşiktaş, Süleyman Seba'nın başkanlığında Galatasaray ve Fenerbahçe ile başarılı şekilde rekabet ederken, bir yandan da birçok tesise kavuştu. Seba öncesinde antrenmanlarını çamurla kaplı sahada yapan siyah-beyazlı ekip, onursal başkanı döneminde Fulya Tesisleri'ne sahip oldu. Akaretler'deki modern binasına taşınan kulüpte, futbol A takımının antrenmanlarını ve kamplarını yapacağı BJK Nevzat Demir Tesisleri'nin inşaat çalışmaları başladı. Efsane başkan döneminde Çilekli Tesisleri ile Beşiktaş Koleji yapıldı.

Seba, Beşiktaş'ta 16 yıl başkanlık yaparak kırılması zor bir rekora da imza attı. Başkanlığı boyunca 8 kongrede rakiplerine sürekli üstünlük sağlayan siyah-beyazlı kulübün efsanesi, 2000 yılında görevini bıraktı. Süleyman Seba, 16 yıl kesintisiz şekilde görev yapıp, en uzun süre Beşiktaş Başkanı olarak kulüp tarihine geçti. 1984 yılına kadar yönetimde istikrar sağlayamayan siyah-beyazlı ekip, efsane isimle birlikte uzun süreli istikrar yakaladı.

Kulüpte yapılan kongrelerde rakiplerine hep üstünlük sağlayan Seba, “Ceketini bile aday gösterse başkan olur” ifadesinin yerleşmesini sağladı. Süleyman Seba, katıldığı son kongreyle görevini bırakırken, efsane ismin ardından Serdar Bilgili kulübün yeni başkanı oldu.

Seba, başkanlığı bıraktıktan sonra da taraftarların ve üyelerin ilgisinden uzak kalamadı. 117 yıllık kulüp tarihinin 71 yılında Süleyman Seba'nın adı hep Beşiktaş ile anıldı. Kulübün onursal başkanı olarak da tarihe geçen Süleyman Seba, Beşiktaş Akaretler'deki mütevazı evinde sakin hayatıyla yine kulübüne yakın durdu. Seba, evinde de sık sık siyah-beyazlılarla bir araya gelerek Beşiktaş sevdasını sürdürdü. Taraftarlar da tribünlerden sık sık Süleyman Seba lehine tezahüratlarla efsane başkanlarını unutmadıklarını gösterdi.

Siyah-beyazlı kulübe büyük hizmetlerde bulunan Seba, 1999-2000 sezonunda futbol takımının aldığı kötü sonuçların ardından tribün ve muhalefetin tepkisi sonrası, 2000 yılı Mart ayındaki kongrede aday olmayacağını açıkladı. Kongrede duygu dolu bir konuşmayla kongre üyelerine veda etti. "İnsanlarla yaşadım, insanı öğrendim. İnsanlarla yaşadım, insanlığı öğrendim. İnsanlarla yaşadım, insanlardan nankörlüğü gördüm. 'Dostlarım, dostlarım... Ama ben dostlarımdan çok korkarım.' diyen düşünürlere hak vermemek elde değil!" şeklinde buruk sözler sarf eden Seba, uzun süreli başkanlığını sonlandırdı.

Kongreye katılan üyeler, kulüp tarihinin bir diğer önemli ismi Hakkı Yeten'den sonra oy birliğiyle Süleyman Seba'nın ikinci onursal başkan olmasına karar verdi. Süleyman Seba'nın ismi Akaretler'deki kulüp binasının bulunduğu caddeye verilirken, Beşiktaş Belediyesi ayrıca bu caddede bulunan Vişnezade Parkı'na heykelini yaptırdı. Seba'nın ismi ayrıca Beşiktaş Hentbol Takımı'nın iç saha maçlarını oynadığı Dikilitaş'taki spor salonuna da verildi.
BEŞİKTAŞ, SEBA'NIN BAŞKANLIĞINDA 22 KUPA KAZANDI
Mütevazı kişiliğiyle spor camiasının saygısını kazanan Süleyman Seba, kulübe kazandırdığı tesislerin yanı sıra elde edilen birçok kupayla da taraftarların gönlünde taht kurdu. Beşiktaş, Seba'nın başkanlığında beşer kez lig şampiyonluğu ve Cumhurbaşkanlığı Kupası kazanırken, Türkiye Kupası'nı 4 defa müzesine götürdü. Siyah-beyazlı ekip, Seba başkanlığında ayrıca 2 Başbakanlık Kupası ve 6 Türkiye Spor Yazarları Derneği (TSYD) Kupası da olmak üzere toplam 22 kupayı müzesine taşıdı.

Beşiktaş, efsane başkanı döneminde üst üste 3 kez şampiyon olma başarısı gösterdi. Metin Tekin, Ali Gültiken, Feyyaz Uçar, Rıza Çalımbay ve Mehmet Özdilek gibi oyunculardan kurulu takımla başarılı sonuçlara imza atan siyah-beyazlı ekip, üst üste 3 kez şampiyonluğa ulaşarak tarihinin en önemli başarılarından birine imza attı. Beşiktaş, Süleyman Seba'nın başkan olduğu 1989-1990, 1990-1991 ve 1991-1992 sezonlarında şampiyonluğa ulaşarak tarihinin en önemli başarısına ulaştı.
Siyah-beyazlı ekip, namağlup şampiyonluk başarısını da Süleyman Seba döneminde yaşadı. Beşiktaş, 1991-1992 sezonunda 30 maçta rakiplerine karşı başarılı sonuçlara imza atarak şampiyonluğa ulaştı. 23 galibiyet ile 7 beraberlik alan ve sahadan hiç boynu bükük ayrılmayan siyah-beyazlı takım, Seba yönetiminde bir başka tarihi başarıya imza attı.

13 Ağustos 2014'te vefat eden Seba, ilk golü attığı BJK İnönü Stadı'nın yerine yapılan Vodafone Park'ta gerçekleştirilen cenaze töreniyle son yolculuğuna uğurlandı. İnşaat halindeki statta gerçekleştirilen cenaze törenine binlerce siyah-beyazlı taraftar katıldı. Efsane başkanın naaşı, Dolmabahçe'de stadın karşısında yer alan Bezmialem Valide Sultan Camisi'ndeki cenaze namazının ardından Feriköy Mezarlığı'na defnedildi. Nihat Sami Banarlı kimdir? İstanbul’da Fatih’te doğdu (1907). Trabzonlu Alemdarzâde ailesinden ve Osmanlı devri mutasarrıflarından İlyas Sâmi Bey’in oğludur. İlk Osmanlı mebuslarından ve basılı bir divan sahibi olan dedesi Hilmi Efendi devrinin tanınmış şairlerindendi. Babasının da bilhassa vatanî şiirler kaleme aldığı bilinmektedir. Nihad Sâmi önce Somyarkın, daha sonra Banarlı soyadını aldı. Nihad Sâmi, İstiklâl Lisesi’nden sonra İstanbul Dârülfünunu Edebiyat Fakültesi Edebiyat Bölümü ile birlikte Yüksek Muallim Mektebi’ni bitirdi (1930). Aynı yıl Edirne Erkek Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak tayin edildi. Ayrıca Edirne Kız ve Erkek Muallim mekteplerinde edebiyat dersleri verdi. 1939’da Kabataş Erkek Lisesi’ne, 1943’te Galatasaray Lisesi’ne, 1946’da İstanbul Erkek Öğretmen Okulu’na, iki sene sonra da İstanbul Eğitim Enstitüsü’ne tayin edildi. Bu vazifelerine ek olarak Boğaziçi, Şişli Terakki ve Işık liseleri gibi çeşitli okullarda ders verdiği gibi 1959’dan 1962’ye kadar İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nde İslâmî Türk edebiyatı dersini okuttu. İstanbul Eğitim Enstitüsü ile Yüksek Öğretmen Okulu müdürlüğünü yaptı, 1969’da kendi isteğiyle emekli oldu. Öğretmenliğinin yanı sıra 1955’te üye olduğu İstanbul Fetih Cemiyeti’ne bağlı İstanbul Enstitüsü’nün ve aynı yıl kurulan Yahya Kemal Enstitüsü’nün müdürlüğüne seçildi (1958). Her iki enstitünün yayın çalışmalarını yürüttü. Millî Eğitim Bakanlığı “1000 Temel Eser” ve “Çağdaş Türk Yazarları” komisyonlarında görev aldı. Kubbealtı Cemiyeti bünyesinde 1971’de çalışmaya başlayan Dil ve Edebiyat Akademisi’nin edebiyat dalı başkanlığını ve aynı kuruluşun 1972’den itibaren yayımladığı Kubbealtı Akademi Mecmuası ’nın müdürlüğünü yaptı. Yeni ve çok hacimli bir şekil verdiği Resimli Türk Edebiyâtı Târihi adlı büyük eserinin telif ve baskısını tamamlamaya çalışmakta iken 13 Ağustos 1974’te vefat etti. Mezarı Rumelihisarı’ndadır. Öğrencilik ve gençlik yıllarında şiirler ve hikâyeler kaleme alan Nihad Sâmi Banarlı bu devrede özellikle okul piyeslerinde başarılı oldu. Kızıl Çağlayan ve Bir Yuvanın Şarkısı adlı manzum piyesleri Millî Eğitim Bakanlığı’nın açtığı yarışmayı kazandı ve bakanlık tarafından yayımlandı (1933). Kızıl Çağlayan filme de alınmıştır. Bir Güzelliğin Hikâyesi adlı küçük romanı ise Hürriyet gazetesinde on üç sayı tefrika edildi (21 Nisan 1949-4 Mayıs 1949). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde seçkin bir talebesi olduğu M. Fuad Köprülü’nün tesiriyle öğretmenliğinin ilk yıllarından itibaren edebiyat tarihi araştırmalarına yöneldi ve bu konudaki çalışmalarını Altı Ok (Edirne), Atsız Mecmua , Orhun , Ülkü (Ankara), Halk Bilgisi gibi dergilerde yayımladı. 1940’tan başlayarak Yedigün dergisinin edebiyat sayfasını yönetti, burada genç kabiliyetlere yol gösterdi. 1948-1962 yılları arasında Hürriyet gazetesinde devamlı, ayrıca Akşam ve Yeni Sabah gazetelerinde, İstanbul Enstitüsü , Yahya Kemal Enstitüsü , İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü , Hayat Tarih , Meydan , Kubbealtı Akademi mecmualarında tarihî, edebî ve sosyal konularda yazılar kaleme aldı. Bazı yazılarında, özellikle haftalık Meydan dergisinde Emin Bayraktaroğlu takma adını kullandı. Bunlar içinde Hürriyet gazetesine yazdığı haftalık “Edebî Sohbetler” az zamanda çok geniş bir ilgi ve etrafında büyük bir okuyucu kitlesi toplamıştı. 1948’de, İsmail Hami Danişmend tarafından XV. asırda yaşamış kadın şair Râbia Hatun’a ait olduğu iddiası ile yayımlanmaya başlanan şiirlerin o çağda yazılmayıp dil, üslûp, imaj, hatta şekil bakımından ancak bugünün eseri olabileceklerini bu sohbetlerinde ispat etmesi N. S. Banarlı’nın prestij ve şöhretini daha da arttırdı. Nihad Sâmi Banarlı yakın dostu olduğu Yahya Kemal’in büyük bir kısmı yayımlanmamış olan şiirlerinin, onu ikna ederek, 1956-1957 yılları arasında Hürriyet gazetesinde neşrini sağladı. Bu yayım sırasında isimleri dahil tertip ve baskı şekline kadar şiirlerin kitap halinde basımı konusunda da Yahya Kemal ile birlikte çalıştı. Ancak daha ilk kitabın baskısına geçilmeden 1958’de Yahya Kemal vefat edince bu çalışmaları tek başına sürdürdü. İstanbul Fetih Cemiyeti bünyesinde bir Yahya Kemal Enstitüsü kurulmasını gerçekleştirdi (1958). Bu enstitüye şairin mirasçıları tarafından devredilmesinde rolü olduğu evrak ile eşyayı tasnif ve tertip etti; ayrıca Yahya Kemal Müzesi’ni ve arşivini kurdu (1960). Yahya Kemal’in yayımlanmış ve yayımlanmamış bütün şiir ve yazılarını titiz bir çalışma sonunda 1961’den itibaren kaliteli bir baskı ile on kitaplık bir külliyat halinde yayımladı. Ayrıca iki cilt halinde Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası ’nı çıkarttı (1959, 1968). Bu çalışmalarıyla ve aynı konuda yazdığı diğer yazılarla Banarlı, bilhassa Yahya Kemal’in Türk edebiyat ve fikir hayatındaki yerini almasına büyük ölçüde yardımcı olmuştur. Eserleri. A) Türk Edebiyatı. 1. XIV’üncü Asır Anadolu Şairlerinden Ahmedî’nin Osmanlı Tarihi: Dâsitân-ı Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman ve Cemşîd ve Hurşîd Mesnevîsi . Ahmedî’nin İskendernâme ’si içinde yer alan ve ilk Osmanlı vekāyi‘nâmesi kabul edilen “Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osmân” adlı bölümün yirmi iki nüshası üzerinden yapılmış tenkitli neşridir. İlk defa Edebiyat Fakültesi’nde mezuniyet tezi olarak hazırlanan bu çalışma daha sonra geliştirilerek önce Türkiyat Mecmuası ’nda (c. VI, 1939) Fuad Köprülü’nün üniversite hocalığının 25. yılına ithaf edilerek yayımlanmış, aynı yıl hocası Köprülü’nün takdim yazısı ile mecmuadan ayrı basım olarak kitap halinde de basılmıştır. Eserde ayrıca, Ahmedî’nin N. S. Banarlı tarafından bulunup gün ışığına çıkarılan Cemşîd ü Hurşîd mesnevisi de ilim dünyasına tanıtılmıştır. Banarlı’nın bu çalışması metin tesisi bakımından Ahmet Ateş tarafından tenkit edilmiştir (bk. “Metin Tenkidi Hakkında [Dasitân-ı Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman Münasebeti İle]”, TM , 1942, VII-VIII, 253-267). 2. Nâmık Kemal ve Türk-Osmanlı Milliyetçiliği (1947). Nâmık Kemal’in Osmanlı tarihi, vatan, millet ve milliyetçilik konusundaki görüşlerinden hareketle verilmiş bir konferans metnidir. 3. Resimli Türk Edebiyâtı Târihi, Destanlar Devrinden Zamanımıza Kadar (1948; genişletilmiş 2. baskı 1971-1979). Sözlü edebiyat ve destanlar devrinden başlayarak asır asır XIII-XIX. yüzyıllar arası Anadolu, Çağatay ve Âzerî sahaları da dahil olmak üzere bütün Türk edebiyatı, Batılılaşma tesiri altında ortaya çıkan Tanzimat, Servet-i Fünûn ve Fecr-i Âtî edebiyatları ile millî edebiyat ve 1950’li yıllara kadar Cumhuriyet devrini şahıslar kadrosu itibariyle bir bütün halinde ele alıp incelemektedir. Yeni bilgiler ilâvesiyle genişletilerek 1971’de Millî Eğitim Bakanlığı’nca tekrar yayımlanmaya başlanan eserin baştan ancak yedi fasikülü müellifin hayatında basılmış, onun vefatı üzerine sondan bazı kısımları yarım kalan bu kitap ve yayım, kendisinin ilk baskıya yaptığı ilâve ve notlardan faydalanılarak Nermin Suner Pekin tarafından tamamlanmıştır. Eserin bir özelliği de kuru bir ilim dili yerine sohbet üslûbuyla kaleme alınmış olmasıdır. Eserin bu ikinci baskısı üzerine Hikmet İlaydın eser hakkında bir seri tenkit yazısı neşretmiştir ( Türk Dili , sy. 247, 248, 249). 4. Büyük Nazîreler: Mevlid ve Mevlid’de Millî Çizgiler ( İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü Dergisi , I, İstanbul 1962, s. 1-24’ten ayrı basım). B) Liseler İçin Ders Kitapları. 1. Türk Edebiyatı Tarihi, Başlangıçtan Tanzimat’a Kadar (Hıfzı Tevfik Gönensay ile, 1940). Bu kitapta İslâmiyet’ten önceki döneme ait sözlü edebiyat ile XIII. yüzyıldan başlayarak Anadolu, Çağatay ve Âzerî edebiyatları ve Türk halk edebiyatı anlatılmaktadır. 2. Edebî Bilgiler (1942). Türk edebiyatında türler, nazım şekilleri, vezinler ve diğer konularda örneklerle bilgiler veren yardımcı ders kitabı mahiyetinde bir eserdir. 3. Metinlerle Edebî Bilgiler (Lise I, 1950). 4. Metinlerle Türk ve Batı Edebiyatı (Lise II, III, IV, 1951). Önce Metinlerle Türk Edebiyatı adıyla yayımlanan bu kitaplar ders programlarının değişmesiyle daha sonra yeniden ele alınarak bu isimle neşredilmiş ve günümüze kadar birçok baskıları yapılmıştır. C) Yahya Kemal’le İlgili Kitapları. 1. Yahya Kemal Yaşarken (1959). Yahya Kemal’in edebî ve tarihî görüşleriyle çalışma tarzı ve diğer yönleri hakkındaki yazılarından meydana gelmektedir. 2. Yahya Kemal’in Hâtıraları (1960). Yahya Kemal’le şahsî planda cereyan eden sözlü ve yazılı hâtıralarından oluşmaktadır. D) Diğer Eserleri. 1. Kızıl Çağlayan (1933). 2. Bir Yuvanın Şarkısı (1933). 3. Faruk Nafiz Hayatı, Seçme Şiirleri (ts.). 4. Türkçenin Sırları (1972, 11. bs. 1988). Millî değerlerimizin en önemli varlığı olarak kabul ettiği Türkçe’ye ve Türkçe’nin meselelerine dair olan yazılarının bir kısmından meydana gelmiştir. Çok dikkatle seçilmiş kelimelerle ördüğü yazılarında kendine mahsus bir sohbet üslûbu ortaya koyan yazar bu eseriyle Türk tarihini, kültür eserlerini ve özellikle Türkçe’yi şuurlu bir gayretle tanıtmış ve sevdirmeye çalışmıştır. Nihad Sâmi Banarlı’nın vefatından sonra Kubbealtı Kültür ve Sanat Vakfı, müellifin daha önce çeşitli yerlerde yayımlanan yazılarını konularına göre tasnif ederek “Nihad Sâmi Banarlı Külliyatı” adı altında neşretmektedir. Şimdiye kadar bu seriden şu on kitap yayımlanmıştır: Türkçenin Sırları (1972); Şiir ve Edebiyat Sohbetleri (c. I, 1976, c. II, 1982); Tarih ve Tasavvuf Sohbetleri (1984); Bir Dağdan Bir Dağa, Nihad Sâmi Banarlı’nın Kaleminden Yahya Kemal (1984); Kültür Köprüsü, Süleyman Çelebi’den Mehmed Âkif’e (1985); Kitaplar ve Portreler, Mehmed Âkif’ten Günümüze (1985); Devlet ve Devlet Terbiyesi (1985); İstanbul’a Dâir (1986); Îman ve Yaşama Üslûbu (1986). Kâzım Kartal kimdir? (d. 28 Nisan 1936, Altunhisar, Niğde, Niğde - ö. 13 Ağustos 2003, İstanbul), sinema ve dizi oyuncusu. Sanat yaşamına 1964 yılında başlayan Kazım Kartal, Türk sinemasının adı fazla bilinmeyen kahramanlarındandır. Genellikle karakter rollerde yardımcı oyuncu olarak rol alan "kötü adam" Kartal, sanat yaşamı boyunca 1000 civarında (saptanabilen 350), filmde rol almış, iki senaryo yazmış, bir filmin yönetmenliğini üstlenmiştir. Bir dönem seks filmleri furyasında da çeşitli filmlerde rol alan Kartal, o süreçteki gerekçesini şu sözlerle açıklamıştır: "Parasız kaldığım dönemlerde bakkaldan veresiye alışveriş bile yapamayıp, alay konusu olmak canıma tak demişti, mecburdum". Çasod üyesi olan sanatçı, bir dizi filmin çekimi için gittiği Erzurum Hınıs'da rahatsızlanıp İstanbul'a dönmesinden kısa bir süre sonra kalp krizi nedeniyle yaşamını yitirmiştir. Cenazesi 15 Ağustos 2003'te Hasdal Mezarlığına defnedildi Filmografi Toprağa Kan Düştü - 2003 Kirve - 2003 Seni Yaşatacağım - 2002 Derman Bey - 2001 O Benim Karımdı - 2001 Nasibim - 2001 Dava / Doz - 2001 Şişman ile Pişman - 2001 Üvey Baba - 2000 Kimsecikler - 1999 Şahin - 1999 Ölüm Yolu - 1999 Sokakların Yasası - 1998 Cinayet Var - 1998 Yalnızlık Şarkısı - 1997 Günaydın Geceyarısı - 1997 Sevimli Dostlar - 1997 Böyle mi Olacaktı - 1997 Fırat - 1997 Drejan - 1996 Sevda - 1996 Acı Ve Tatlı Günler - 1996 Ekmek - 1996 Kızım ve Ben - 1996 Tel Örgü - 1995 Yahya Kaptan - 1995 Huzura Giden Yol - 1995 Ölüm Peşimizde - 1994 Ölümden Acı - 1994 Sevgi Kuşları - 1994 Şöhretin Bedeli - 1994 İslam Adalettir - 1994 Adı Osman - 1994 Sessiz Çığlık - 1994 Kurtlar Sofrası - 1994 Ağlama Sevgilim - 1993 Kızılırmak Karakoyun - 1993 Gelincik Tarlası - 1993 Güneşi Uyandırmadan - 1993 Arayış - 1993 Deli Balta - 1993 Ben Anayım - 1992 Beyaz Umutlar - 1992 Gündüzün Karanlığı -1992 Tatar Ramazan Sürgünde - 1992 Kurdoğlu-2 / Sancağın Ordusu - 1992 Can mı Dayanır - 1991 Tanrı Şahidimdir - 1991 Ula Ula Niyazi - 1991 Ölümü Yaşamak - 1991 Ecelin Gölgesinde - 1991 Siyabend-ü Xece - 1991 Polis Görev Başında - 1990 Fedai - 1990 Tatar Ramazan - 1990 Kabadayılar Kralı - 1990 Kan Çiçeği - 1989 Atlı Karınca - 1989 Bir Aşk Yeter - 1989 Kınalı Hanzo - 1989 Gülom - 1989 Toprağın Gücü - 1988 Acılar -1988 Ponente Feneri -1988 Can Borcu / Nar Kırmızı -1988 Alman Avrat 40 Bin Mark -1988 Asılacak Adam -1987 Sürgündeki Adam -1987 Hazreti Ayşe -1987 Arkadaşım ve Ben - 1987 Çakırcalı Mehmet Efe - 1987 Efeler Diyarı - 1987 Işıkta Kaybolanlar - 1987 Oyunun Kuralı - 1987 Suçsuz - 1987 Şanssızım - 1987 Kuruluş / Osmancık - 1987 Umut Sokağı - 1986 Ben Milyoner Değilim - 1986 Kanlı Su - 1986 Garip (2) - 1986 Hekimoğlu - 1986 Kader Böyle İstedi - 1986 Manyak - 1986 Sevdan Öldürdü Beni - 1986 Seher Vakti - 1986 Alkol - 1985 Altar - 1985 Acı Sevda - 1985 Eroin Hattı - 1985 Gözlerden Kalbe - 1985 Suskun Duvarlar - 1985 Nokta İle Virgül Deh Deh Düldül - 1985 İkizler - 1985 Güldür Yüzümü - 1985 Ağlama Yarim - 1984 Bir Yıldız Doğuyor - 1984 Sonsuz Sokaklar - 1984 Umut Mahkumları - 1984 Geçim Otobüsü - 1984 Halk Düşmanı - 1984 Çare Sende Allahım - 1984 Erkekçe - 1983 Kobra - 1983 Asya Ejderi - 1983 Gül Ağacı - 1983 İdamlık - 1983 İkimiz De Sevdik - 1983 Bir Zamanlar Kardeştiler - 1983 Doğarken Öldüm - 1983 Son Adam - 1983 Küçük Ağa - 1983 En Büyük Yumruk - 1983 Kahreden Kurşun - 1983 Gözüm Gibi Sevdim - 1982 Dört Yanım Cehennem - 1982 Gırgır Ali - 1982 Gurbet Kuşları - 1982 Kimsesizler - 1982 Sancı - 1982 Umut Dilencisi - 1982 Kelepçe - 1982 Aşk Pınarı - 1981 Azap Çiçeği - 1981 Dört Kardeşe Dört Gelin - 1981 Hamaylı Boynundayım - 1981 Mutlu Ol Yeter - 1981 Seviyorum Allahım - 1981 İntikam Yemini - 1981 Takip - 1981 Kader Arkadaşı - 1981 Destan - 1980 Kul Sevdası - 1980 Zeytin Gözlüm - 1980 İstanbul 1979 - 1979 İntikam Kadını - 1979 Dilberim Kıyma Bana - 1979 Çılgın Bakireler - 1979 Aşk Körfezi - 1979 Ahlaksız / Utanç - 1979 Öğren de Gel - 1979 Seven Sevene - 1979 Son Günah - 1979 Günah Günleri - 1979 Kadersizler - 1979 Kalleş Adam - 1979 Canın İsterse - 1979 Çıplaklar - 1979 Çivi Çiviyi Söker - 1979 Enişte - 1979 Günahkar Kadın - 1979 Haydi Bastır - 1979 Karanlık Sokaklar - 1979 Komşunun Tavuğu - 1979 Ölüm Emri - 1979 Patronun Kızları - 1979 Şıllık - 1979 Yaz Deftere - 1979 Aşk Kadını - 1979 İsmet Bu Ne Kısmet - 1978 Yengen - 1978 Hayat Kadınları - 1978 Kanlı Hayat - 1978 Ilık Dudaklar - 1978 Azrailin Beş Atlısı - 1978 Bir Garip Yabancı - 1978 El Bebek Gül Bebek - 1978 Hey Yavrum Hey - 1978 Kene - 1978 Korkusuz Aşıklar - 1978 Nefret - 1978 Ölüm Savaşı - 1978 Sıra Sana Gelecek - 1978 Sormagir Sokağı - 1978 Ya Bundadır Ya Şunda - 1978 Aşk, Arzu Ve Silah - 1977 Ölüm Dönemeci - 1977 Dört Ateşli Yosma - 1977 Son Gülen Tam Güler - 1977 Akdeniz Kartalı - 1977 Alman Gelin - 1977 Aşk Durağı - 1977 Bir Yiğit Gurbete Gitse - 1977 Cemal - 1977 Hıdır - 1977 Kanunsuz Sokak - 1977 Öl Seve Seve - 1977 Sen Aşk Nedir Bilir misin - 1977 Yaşamak Güzel Şey - 1977 Yaman Delikanlı - 1977 Şöhretin Bedeli - 1977 Şoför - 1976 Kadı Han - 1976 Su Perisi Elması - 1976 Elmanın Alına Bak - 1976 Söyleyin Anama Ağlamasın - 1976 Yarim İstanbul'u Mesken mi Tuttun - 1976 Evlatlık - - 1976 Sahte Kabadayı - 1976 Muhtar Nereye Arkadaş - 1976 Kader Torbası - 1976 Seni Sevmekle Suçluyum - 1976 Babanın Oğlu - 1975 Tatlı Tatlı - 1975 Bana Beş Avrat Yetmez - 1975 Kral Benim - 1975 Namıdiğer Çolak - 1975 Sansar - 1975 Seferim Var - 1975 Tekerlek - 1975 Üç Gelin Altı Damat - 1975 Bil Bakalım Ne Çıkacak - 1975 Yırt Kazım - 1975 Reşo / Vatan İçin - 1974 Mağlup Edilemeyenler - 1974 Sahildeki Yabancı - 1974 Gün Akşam Oldu - 1974 Her Gece Bardayım - 1974 Kader - 1974 Karaların Ali - 1974 Oğul - 1974 Şirvan - 1974 Deli Ferhat - 1974 Erkeksen Kaçma - 1974 Dağ Kurdu - 1973 Kara Pençe - 1973 Tarkan Güçlü Kahraman Kolsuz Kahramana Karşı - 1973 Cengiz Han'ın Fedaisi - 1973 Kara Orkun - 1973 Kara Pençe'nin İntikamı - 1973 Soğukkanlılar - 1973 Namın Yürüsün Behçet - 1973 Tuzak - 1973 Çılgın Gangster - 1973 Destan - 1973 Evlat Acısı - 1973 Gecelerin Hakimi - 1973 Kara Çalı - 1973 Yaban - 1973 Yarını Olmayanlar - 1973 Yemin - 1973 Siyah Eldivenli Adam - 1973 Nefret - 1973 Battal Gazi Geliyor - 1973 Şehvet - 1972 Karaoğlan Geliyor - 1972 Dişi Akrep - 1972 Akma Tuna - 1972 Kan ve Kin - 1972 Büyük Bela - 1972 Ustura Behçet - 1972 Cezanı Çekeceksin - 1972 Cesurlar - 1972 Gece - 1972 Vur - 1972 Hacı Murat'ın İntikamı - 1972 Acı Yudum - 1972 Bitirim Kemal - 1972 Cehenneme Postalarım - 1972 Çoban Ali - 1972 Kanlı Öç - 1972 Kartal Tepe - 1972 Kuduzlar - 1972 Süpürgesi Yoncadan - 1972 Yedi Kişi Ölecek - 1972 Müthiş Darbe - 1972 Vahşetin Esirleri - 1972 Murat ile Nazlı - 1972 Çöl Kartalı - 1972 Kanun Adamı - 1972 Profesyoneller - 1971 Her Kurşuna Bir Ölü - 1971 Allı Turnam - 1971 Cilalı İbo Teksas Fatihi - 1971 Umutsuzlar - 1971 Killing Ölüm Saçıyor - 1971 Kartallar - 1971 Cilalı İbo Yetimler Meleği - 1971 Gelin Çiçeği - 1971 Önce Sev Sonra Öldür - 1971 Kurşunla Selamlarım - 1971 Zehir Hafiye - 1971 Allah Benimle - 1971 Kadırgalı Ali - 1971 Kanunsuz Yaşayanlar - 1971 Ölümden Korkmuyorum - 1971 Şahinler Diyarı - 1971 Zagor Kara Korsanın Hazineleri - 1971 Bir Çuval Para - 1970 Zagor - 1970 Aşk Sürgünü - 1970 Deliormanlı - 1970 Donanma Kamil - 1970 Ecelin Gölgesinde - 1970 Gülüm Nuri - 1970 Kan ve Kurşun - 1970 Kralların Kaderi - 1970 Yemen'de Bir Avuç Türk - 1970 Yeşil Kurbağalar - 1970 Son Günah - 1970 Mazi Kalbimde Yaradır - 1970 Cilalı İbo Almanya'da - 1970 Dikenli Hayat - 1969 Hayırsız Evlat - 1969 Ringo Vadiler Kaplanı - 1969 Şirvan - 1969 Talihsiz Gelin - 1969 Dağa Çıkan Kız - 1969 Beyaz Mendilim - 1969 Bir Türk'e Gönül Verdim - 1969 Sabrın Sonu - 1969 Şeytanın Oyunu - 1969 Bir Vefasız Yar İçin - 1969 Ağlama Değmez Hayat - 1969 Dişi Eşkıya - 1969 Kaderimsin - 1969 Tel Örgü - 1969 Bataklı Damın Kızı Aysel - 1969 Sabah Olmasın - 1969 Aşk Bu Değil - 1969 Kara Güneş - 1968 Şeyh Ahmet Şeyhin Oğlu - 1968 Urfa İstanbul - 1968 Yedi Köyün Zeynebi - 1968 Beşikteki Miras - 1968 Dertli Pınar - 1968 Kocadağlı - 1967 Silahları Ellerinde Öldüler - 1967 Göklerdeki Sevgili - 1966 O Kadın - 1966 Konyakçı - 1965 Severek Ölenler - 1965 Kasımpaşalı - 1965 Tehlikeli Adam - 1965 Elveda Sevgilim - 1965 Vatansız Haydut - 1964 Anadolu Çocuğu - 1964 Mor Defter - 1964 Hancının Kızı - 1963 Kınar Hanım kimdir? Kınar Hanım , (d. 1876, İstanbul - ö. 13 Ağustos 1950, İstanbul), Ermeni kökenli Türk tiyatro oyuncusu. Osmanlı-Türk tiyatro tarihinde önemli yeri olan öncü bir tiyatro sanatçısıdır.1912 yılında İstanbul'da Zabel Binemeciyan ve Sırapyon Hekimyan ile birlikte Yeni Osmanlı Tiyatrosu adını verdikleri bir tiyatro topluluğu kurmuştur. Darülbedayi ’nin ilk sanatçıları arasındadır. 1876 yılında İstanbul'da doğdu. Annesi tiyatro oyuncusu Bercuhi Hanım idi. Tiyatro ile annesi sayesinde tanıştı. Fasulyeciyan Topluluğu' 'nda çalışan Bercuhi Hanım'ın, topluluk oyuncularından birinin ölümü üzerine boş kalan kadroya onu önermesiyle 14 yaşındayken Tekirdağ 'da "Körün Oğlu" adlı oyunu ile sahneye çıktı. 1894 yılında aynı toplulukla 1900 yılına kadar sürecek bir Balkan turnesine çıktı. 1901'de " Mınakyan Topluluğu " ''na katıldı. 1908 yılından sonra oldukça tanınarak, artan tiyatro toplulukları arasında büyük talep gördü. 1912'de Zabel Binemeciyan ve Sırapyon Hekimyan ila birlikte "Yeni Osmanlı Tiyatrosu" adlı bir topluluk kurdu. Tiyatro, 1915 yılında Binemciyan'ın ölümüne kadar açık kaldı. Darülbedayi 'nin kurulmasıyla kuruma katılan Kınar Hanım, Muhsin Ertuğrul , Raşit Rıza , Şadi Fikret Karagözoğlu gibi isimlerle çalıştı. Bugünkü adıyla Şehir Tiyatroları olan Darülbedayi'nin ustaları arasında sayılmaktadır. Fasulyacıyan Tiyatro Topluluğu’ndan oyuncu Arşak Sıvacıyan ile evlendi. 14 Ağustos 1950’de Kadıköy’deki evinde öldü. Kurbağalıdere Ermeni Mezarlığı'na defnedildi. Kınar Hanım, şair Ece Ayhan 'ın ilk şiir kitabına ilham vermiştir; kitap Kınar Hanım'ın Denizleri adını taşır. Meral Niron kimdir? 1937 yılında İzmir'de dünyaya geldi. İzmir radyo tiyatrosunda başladığı sanat yaşamında birçok özel tiyatroda bulundu. 1987 yılında devlet tiyatrosu kadrolu personeli oldu. 1986 yılında senaryosu ve yönetmenliği Ülkü Erakalın'dan olan ve şarkıcı Bergen'in hayatını anlatan "Acıların Kadını" adlı sinema filminde; Bergen, Yalçın Gülhan, Asuman Arsan ile birlikte oynadı. 1993 – 1999 yılları arasında yayınlanan "Ferhunde Hanımlar" adlı dizide başrollerinde Beyhan Saran, Baykal Saran, Güven Hokna, Melek Baykal, Şahap Sayılgan, İpek Çeken, Tamer Karadağlı, Ayşe Nil Şamlıoğlu, Hatice Aslan, Turgay Tanülkü, Volkan Ünal ve Meral Niron oynadı. 2000 - 2008 yılları arasında "Bizim Evin Halleri" adlı dizide Beyhan Saran, Emel Göksu, Ayşe Nil Şamlıoğlu, Şahap Sayılgan, İpek Çeken, Ergün Uçucu, Sezin Akbaşoğulları ile birlikte rol aldı. 6 Şubat 2012 tarihinde tiyatro ve sinema oyuncusu Sadri Alışık anısına verilen tiyatro ödüllerinden Onur Ödülünün sahibi oldu. 13 Ağustos 2020 tarihinde Ankara'da tedavi gördüğü hastane de yaşamını yitirdi. TİYATRO OYUNLARI Yaban (oyun) : Berkun Oya - Ankara Devlet Tiyatrosu - 2010 - Zeynep Kadın Kahramanlar Öldü mü? - Refik Erduran - Ankara Devlet Tiyatrosu - 2009 - (Neriman Hanım) Nafile Dünya : (Oktay Arayıcı) - Ankara Devlet Tiyatrosu - 2004 Çiçekleri Sarı Kıza Yedirdim : Nihat Genç - Ankara Devlet Tiyatrosu - 2003 Gerçek Kurbanın Acısı : Erhan Gökgücü - Ankara Ekin Tiyatrosu - 2003 Kanlı Düğün : Federico Garcia Lorca - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1997 Savaş Baba : Yakovos Kambanellis - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1994 Hüzün Coşkusu Altındağ : Yaşar Seymen\Adem Atar - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1992 Çil Horoz (oyun) : Oktay Arayıcı - Trabzon Devlet Tiyatrosu - 1988 Kısmet (oyun) : Erhan Gökgücü - Trabzon Devlet Tiyatrosu - 1987 Boş Beşik : Necati Cumalı - Trabzon Devlet Tiyatrosu - 1987 Rummuz Göncagül : (Oktay Arayıcı) - Ankara Sanat Tiyatrosu Asiye Nasıl Kurtulur : Vasıf Öngören - Dostlar Tiyatrosu - 1985 Taziye : (Murathan Mungan) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1983 Galile'nin Yaşamı : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1983 Yaz Misafirleri : (Maksim Gorki) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1982 Küçük Adam Ne Oldu Sana : (Hans Fallada) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1981 Rumuz Goncagül : (Oktay Arayıcı) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1981 Hikâye-i Mahmut Bedrettin : (Mehmet Akan) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1980 Ferhat ile Şirin : (Nâzım Hikmet) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1979 Oyun Nasıl Oynanmalı : (Vasıf Öngören) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1979 Tak-Tik : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu Akıllı Hayvanlar : (Ahmet Tünel) - Ankara Sanat Tiyatrosu Komün Günleri : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1976 İşçi (oyun) : (Ömer Polat) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1976 Nereye Payidar : (Bilgesu Erenus) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1975 Dimitrof : Hedda Zinner - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1974 Ana : (Maksim Gorki) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1974 El Kapısı (Bilgesu Erenus) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1972 403.Kilometre : (İsmet Küntay) - Ankara Sanat Tiyatrosu : 1972 Evler Evler : (İsmet Küntay) - Ankara Sanat Tiyatrosu : 1972 Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1971 FİLMLERİ VE DİZİLERİ 2011 - Firar (Nine) (TV Dizisi) 2011 - Dürüye'nin Güğümleri (Nine) (TV Dizisi) 2009 - 2013 - Deniz Yıldızı (Zarife Teyze) (TV Dizisi) 2000 - 2008 - Bizim Evin Halleri (Sakız) (TV Dizisi) 1993 - Yukarı Karakısık (TV Dizisi) 1993 - 1999 - Ferhunde Hanımlar (Şükufe) (TV Dizisi) 1990 - Baharda Hüzün (Neşe'nin annesi) (Sinema Filmi) 1989 - Ayaşlı ve Kiracıları (TV Dizisi) 1986 - Hayroş (Sinema Filmi) 1986 - Guguk Kuşu/ Aşka Zaman Yok (Sinema Filmi) 1986 - Düğüm (Sinema Filmi) 1986 - Acıların Kadını (Yalçın'ın Eşi) (Sinema Filmi) 1985 - Altın Kızlar (Estelle Getty Seslendirmesi) (TV Dizisi) 1983 - Ve Recep Ve Zehra Ve Ayşe (Sinema Filmi) 1983 - Açık Denizlere Aganta (TV Filmi) 1978 - Sürü (Sülo'nun Karısı) (Sinema Filmi) Mehmet Tekin Arıburun kimdir? (3 Ekim 1903 – 12 Ağustos 1993) Türk asker ve siyasetçi . 4. Cumhuriyet Senatosu Başkanı ve 5. Türk Hava Kuvvetleri Komutanı . Arıburun, Çanakkale Savaşları 'nda efsanevi bir ün yapan, 25 Nisan 1915 günü ANZAC kolordusunun Conkbayırı'na doğru ilerleyişini durduran 57. Alay 'ın komutanı Hüseyin Avni Bey 'in oğludur. Arıburun soyadını da Çanakkale'de şehit olan babasından dolayı Atatürk'ün isteği üzerine almıştır. 1925'te Harp Okulundan asteğmen rütbesiyle mezun oldu. 1935'te Harp Akademisini bitirerek kurmaylığa yükseldi. 1950'de tuğgeneralliğe 1959'da orgeneralliğe yükseldi ve Hava Kuvvetleri Komutanlığına atandı. 1960'ta 27 Mayıs Darbesinden sonra, darbeye karşı olduğu için, res'en emekliye sevkedildi. 1961 yılında yapılan seçimlerde Adalet Partisinden İstanbul Senatörü seçildi. 1970-1977 yılları arasında da Senato Başkanlığı görevini yürüttü. 1973 yılında Cumhurbaşkanı olmak isteyen Genelkurmay Başkanı Faruk Gürler 'e karşı Adalet Partisinin Cumhurbaşkanı adayı oldu. 28 Mart ile 6 Nisan 1973 arası vekaleten cumhurbaşkanı olmuştur. [2] Tekin Arıburun yurt dışında çeşitli görevlerde bulunmuş; Berlin ve Washington 'da hava ataşeliği , Paris'te NATO Savunma Koleji'nin komutanlığını yapmıştır. Çeşitli uluslararası toplantılarda Türkiye'yi temsil etmiştir. 12 Ağustos 1993'te vefat eden Tekin Arıburun; İngilizce , Almanca , Fransızca , İtalyanca ve Macarca 'ya hakim, şiir yazan, piyano çalan ve şarkı besteleyen bir asker ve siyasetçiydi. Besteleri arasında Hava Kuvvetleri marşı da vardır.